TARİH NEDİR?
İnsan topluluklarını,bu toplulukların yaşayışlarını,birbirleriyle ilişkilerini, kültür ve medeniyetlerini,yer ve zaman göstererek,sebep-sonuç ilişkisine dayalı olarak anlatan bilim dalıdır.
TARİHİN DİĞER BİLİMLERLE MÜNASEBETİ
• COĞRAFYA: Tarihî olayların meydana gelişinde,insan topluluklarının yaşadıkları coğrafi bölgelerin önemini inceler.
• ARKEOLOJİ: Kazı bilimidir.Tarihî buluntuların ne zaman ve kimlertarafından yapıldıklarını araştırır ve değerlendirir.
• KRONOLOJİ: Takvim bilgisidir.Tarihî olayların zamanlarını belirleyerek, meydana geliş sıralarını düzenler.
• ETNOGRAFYA: Toplumların örf,âdet ve geleneklerini inceleyen bilim dalıdır.
• PALEOGRAFYA: Eski yazıların okunmasını sağlayan bilim dalıdır.
• EPİGRAFYA: Anıtlar üzerine yazılmış kitâbeleri (yazıtları) inceleyen bilim dalıdır.
• NÜMİZMATİK: Diğer adı “meskûkât” olup,eski paraları incele
• FİLOLOJİ: Dil bilimidir.Tarihte yaşamış topluluklarla günümüzdeki milletlerin dillerini inceler.
• ANTROPOLOJİ: Toplumların sosyal ve kültürel yapılarını inceleyen bilim dalıdır.
• SOSYOLOJİ: Sosyal olayları inceler.Sosyal olayların kaynaklarını ve kanunlarını tespit eder.
• KİMYA: Karbon 14 deneyi ile tarihî buluntuların yaşayışını belirler.
• DİPLOMATİK: Günümüze kadar gelmiş olan resmî belgeleri,fermanları, beratları inceleyen bilim dalıdır.
TARİH BİLİMİNİN YÖNETİMİ
A) KAYNAK ARAMA (BELGE BULMA)
KAYNAK: Tarihî bilgilerin elde edildiği malzemeye denir.
ANA KAYNAK: Yaşanan olaylaıbelgeleyen kayıtlar ve çağdaş yazarların kayıtlarına denir.
B) VERİLERİ TASNİF ETME
Tarihî bir olayla ilgili veriler genel olarak 2’ye ayrılır.
a)Yazılı Kaynaklar (Hatıralar,Haritalar,Devlet Arşivleri, Vakfiyeler,Antlaşmaları…….vs)
b)Yazısız Kaynaklar
(Kişisel Eşyalar,Çanak-Çömlek,Çömlekçi Çarkı,Fildişi Eşyaları, Takıllar,Fosiller)
KONUYA ZAMANA MEKÂNA
GÖRE GÖRE GÖRE
ÖR:Tıp Tarihi İlk Çağ Mısır Tarihi
Bilim Tar. Orta Çağ Orta Asya Tar.
Kültür Tar. Yeni Çağ Arap Tar.
Siyasî Tar. Yakın Çağ Avrupa Tar.
Sanat Tar. Anadolu Tar.
Din Tar. Mezopotamya Tar.
C) VERİLERİ TAHLİL ETME
D) VERİLERİ TENKİT ETME
• Dış Tenkit: Elde edilen kaynak sahte midir? Ne dereceye kadar belge değeri vardır? Ne zaman ve nerede yazılmıştır? Bunların belirlenmesi işidir.
• İç Tenkit: Kaynağın içinde yer alan bilginin doğru olup olmadığını karşılaştırmak ve kontrol etmek.
• Kaynak Tahlili: Kaynak,bu iki tenkitten geçtikten sonra,güvenilir bulunursa,kaynak olarak kullanılabilir.
E) VERİLERİN TERKİBİ (SENTEZİ)
• Tabiî etkenler
• Ruhî etkenler
• Medenî etkenler
• İktisadî etkenler
• Ticarî etkenler
• Kültürel etkenler
ZAMAN VE TAKVİM
Takvim ilk kez 6000 yıl önce Mısırlılar tarafın dan bulunmuştur. Bu fikir;Nil taşkınlarını hesaplamaktan yola çıkılarak bulunmuştur.
Türkler’in kullandığı ilk ve en eski takvim “12 Hayvanlı Takvim” di. Bu takvim 12 yılda bir devreder ve her yıl,bir hayvan adı ile gösterilirdi. Bir yıl,365 gün 5 saat olarak hesaplanmıştı.Bir yıl 12 aya ayrılmıştır
ZAMAN
GÜN AY YIL
Dünyanın kendi Ayın dünyanın Dünyanın güneş
ekseni etrafında bir turu etrafındaki bir turu etrafındaki bir turu
HİCRÎ TAKVİM
Türkler,İslâmiyeti kabul ettikten sonra hicrî takvimi kullanmaya başladılar.Hicrî takvimde zaman ölçüsü “AY YILI” dır.Bir yıl 354 gün olup,Güneş yılından 11 gün daha kısadır.Aylar,hilâlin görülmesiyle başlar.Takvim başlangıcı,Hz.Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göç ettiği M.S.622 yılı kabul edilmiştir.
CELÂLİ TAKVİM
Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah adına düzenlenmiştir.Güneş yılına göre hazırlanmnıştır.Yılbaşı 21 Mart idi.Melikşah’ın birinci adından dolayı takvime bu ad verilmiştir.Melikşah’ın ölümünden sonra terk edilmiştir.
RUMÎ TAKVİM
Hicrî 1087 yılında;vergilerin toplanmasında ve dış ticaretteki zorlukları gidermek düşüncesiyle,hicrî takvimde değişiklik yapılması ihtiyacı duyuldu.Ancak bu değişiklik yeterli görülmedi ve Jülyen takvimine dayanan ve başlangıcı yine hicret olan yeni bir takvim kabul edildi.Bu takvime “RUMÎ TAKVİM” adı verildi.
Rumî takvimle milâdî takvim arasında yılbaşı hesabı yüzünden 13 gün fark vardı.Ayrıca,Rumî takvim ile milâdî takvim arasında 584 yıllık bir fark vardır.
MİLÂDÎ TAKVİM
Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir.Dünya’nın Güneş etrafındaki dönme süresi olan 365 gün 6 saat,bir yıl olarak kabul edilmiştir.Hz.İsa’nın doğum yılı,sıfır olarak kabul edilmiş ve takvim başlangıcı olmuştur. Başlangıç tarihinden önceki döneme; M.Ö. ve sonraki döneme de M.S. denilir.
TARİH ÖNCESİ DEVİRLER
Henüz yazının bilinmediği döneme “tarih öncesi çağlar” denir. Bu dönem;Taş Devri,Kalkolitik Devri ve Tunç Devri olmak üzere 3’e ayrılır.
1) TAŞ DEVRİ: 3 dönemde incelenir.
a) Eski Taş Devri: Türkiye’de bu döneme ait en önemli merkezler; Karain,Beldibi ve Belbaşı mağaralarıdır.
b) Orta Taş Devri: Türkiya’de bu döneme ait önemli yerleşim merkezleri;Beldibi,Baradiz ve Tekkeköy’dür.
c) Cilâlı Taş Devri: Bu dönemde tarımla birlikte yerleşik hayat başlamış ve köyler kurulmuştur.Bu dönemin önemli yerleşim merkezleri;Çayönü, Sakçagözü ve Çatalhöyük’tür.
2) KALKOLİTİK (TAŞ-BAKIR) DEVRİ: Türkiye’de bu dönemde en önemli yerleşim merkezleri; Hacılar,Truva,Alişar ve Alacahöyük’tür.
3) TUNÇ DEVRİ: 3 bölüme ayrılır. (Tunç;bakırın %10 oranında kalayla karışımıyla elde edilen alaşımdır
a) Eski Tunç Devri
b) Orta Tunç Devri
c) Yeni Tunç Devri
Bu içerik internet kaynaklarından yararlanılarak sitemize eklenilmiştir.
Editörün Seçtikleri
POPÜLER MESAJLAR
