Bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların tamamına verilen isimdir. Donanımıda kendi arasında iki farklı grupta incelemek doğru olur. Birinci gruba yani bir PC’nin çalışabilmesi için gerekli olan parçalara Temel Birimler adı, diğer gruba ise daha sonradan PC’ye takılabilen ve çeşitli fonksiyonlar kazandıran parçalara Çevre Birimleri adı verilebilir.
Anakart; Mainboard olarak da adlandırılır. Bir PC’de bulunan tüm aygıtlar bir şekilde anakart ile bağlantılıdırlar ve bu sayede aralarında iletişim kurarlar. Bu bağlantı direkt üzerine takılarak ( PCI veya ISA yuvalara) veya bir kablo aracılığı ile yapılır.
CPU; Central Processing Unit (Merkezi İşlem Birimi) Bilgisayarın beynidir. Bilgisayarda yapılan bütün işlemler CPU üzerinde gerçekleşir ve bilgiler gerekli yerlere dağılır.
Ram; Random Access Memory(Rast gele Erişimli Bellek) Hard disklerden çok daha hızlı oldukları için çalıştırılan programlar Ram üzerinde işlem görürler. Bu nedenle Ram ne kadar fazla olursa bilgisayarda o denli hızlı çalışır.
Hard disk; Hdd bilgisayarda bulunan verilerin saklandığı yerdir. Bütün bilgilerimiz oyunlarımız programlarımız işletim sistemimiz hard diskte saklanır. Hdd genelde “C” karakteri ile temsil edilir.
Floppy; Disket Sürücü ve Fdd olarak da adlandırılır. Manyetik disklere veri kaydedebilen ve bunların içerisindeki verileri okuyabilen aygıtlara verilen isimlerdir. Bir disketin alabileceği en fazla veri 1,44 MB dır. Disket sürücü genelde “A” harfi ile temsil edilir.
Ekran Kartı VGA; Monitöre yansıyacak görüntüleri aktaran ve gerekli işlemleri yapan bir aygıttır.
Kasa; PC içerisinde bulunan parçaları dış etkenlere karşı muhafaza eder ve bu parçalara elektrik dağılımını gerçekleştirir.
Monitör Ekran; Bilgisayardan gelen sinyalleri görmemizi sağlayan bir aygıttır. Çalışma mantığı tıpkı Televizyon gibidir.
Klavye+Mouse; Bilgisayara yapmak istediklerimizi bildirmek, komutlar vermek için kullandığımız aygıtlardır.
Yazıcı; Printer olarak da geçen bu aygıt bilgisayarda hazırladığımız evrakları kâğıt üzerine çıkartmak için kullanılır.
Tarayıcı; Scanner kâğıt üzerindeki bir yazıyı bir resmi bilgisayar ortamına aktarmak için kullanılırlar.
Çizici; Plotter mimari çizimlerde ve folyo kesimlerinde kullanılan bir aygıttır.
YAZILIM (SOFTWARE)
Bilgisayarı kullanabilmemiz ve istediğimiz işlemleri yapabilmemiz için geliştirilen programlara verilen isimdir. Yazılımıda kendi arasında İşletim Sistemleri ve Uygulamalar olarak iki farklı grupta inceleyebiliriz.
İşletim Sistemleri; Donanım ve kullanıcı arasındaki haberleşmeyi sağlayan bir programdır. Tam olarak görevi ise şu maddeler ile açıklayabiliriz;
—PC donanımını kullanıcının kullanabilmesini sağlar, örneğin TV Kartı ile TV izlemek, modem aracılığı ile internete bağlanmak, ses kartı aracılığı ile müzik dinlemek vs.
—Uygulamaları kullanmamızı sağlar. Farklı konularda çalışmak için geliştirilen uygulamaları çalıştırabilmemizi ve kullanmamızı sağlar.
—Dosya Yönetimini sağlar. Dosyaları istediğimiz şekilde adlandırmamızı, gruplamamızı, silmemizi sağlar.
Uygulamalar; Belirli işleri yapabilmesi amacı ile hazırlanan, çalışmak için bir işletim sistemine ihtiyaç duyan programlardır. Örneğin Word kelime işlemci programı, Excel Hesap Tablosu programı vb.
BİLGİSAYARI KULLANMAK
Bilgisayarı kullanabilmek için önce açmamız gerekiyor. Açma işlemini gerçekleştirmek için kasa üzerinde bulunan Power Düğmesine (Genelde büyük belirgin bir düğmedir) basılır. Bu işlemden sonra bilgisayar açılır ve devreye Bios (Anakart üzerinde bulunan bir entegre. Görevi sistem tarihi ve saatini ve donanım hakkında bilgileri saklamak ve kontrol etmek) girer. Sisteme bağlı aygıtları test eder. Bu işlem bittikten sonra işletim sistemi yüklenir ve karşımıza Windows98 ekranı gelir. Bu aşamadan sonra yapılması gereken işleri Mouse ve klavye kullanarak sisteme biz bildiririz.
Mouse Kullanmak
Windows açıldığında ekranın ortasında bir ok işareti bulunur. Bu işaret Mouse’umuzu temsil eder. Mouse’u sağ elimiz ile tutarak sağa, sola, aşağı, yukarı hareket ettirerek ekrandaki işaretçiyi oynatabiliriz. Bu şekilde işaretçiyi istediğimiz yere götürebiliriz. Mouse’u kullanırken üzerinde bulunan tuşlarına tıklarız. Üç tip tıklama türü vardır;
Tıklama; Herhangi bir nesneyi seçili hale getirmek veya bir menüyü açmak için kullanılır. Örneğin işaretçiyi masaüstünde bulunan Bilgisayarım simgesinin üzerine getirip bir kez sol düğmeye tıklayalım. Bilgisayarım simgesi seçili hale gelir. İşaretçiyi Başlat Menüsünün üzerine götürüp bir kez tıklayalım. Başlat Menüsü açılır.
Çift Tıklama; Herhangi bir nesnenin üzerinde Mouse’un sol düğmesine iki kez hızlı bir şekilde tıklama işlemine denir. Çift tıklama olayı genelde programları çalıştırmak için kullanılır. Örneğin Mouse’umuzu masaüstünde bulunan Bilgisayarım simgesinin üzerine getirip çift tıklarsak bilgisayarım penceresi açılır.
Sağ Tıklama; Herhangi bir nesnenin üzerinde Mouse’un sağ düğmesine tıklama işlemine denir. Bu işlem sağ tıklanan nesne üzerinde yapabileceğimiz işlemleri bir menü içerisinde bize getirir. Örneğin Mouse’umuz ile masaüstünde boş bir alana sağ tıklayarak bir kısayol menüsüne ulaşabiliriz. Bu menüdeki seçenekler ile masaüstü ayarlarında değişiklikler yapabiliriz.
KLAVYE KULLANMA ŞEKLİ
• ESC => Yapılan işlemi iptal etmekte kullanıyoruz.
• Tab => Sekme işleminde kullanıyoruz. (Özellikle Word’de çok kullanışlıdır.)
• Caps Lock => Küçük harfi büyüğe, büyüğü küçüğe çevirmede kullanıyoruz.
• Shift => Tuşların üzerinde bulunan 2.karakterleri (!‘,^,+,%,&,/,(,),=,*,_.>)
gibi karakterleri göstermekte kullanıyoruz.
• Ctrl => Klavye kısayol tuşlarını kullanmakta işimize yarıyor.
• Ctrl+A => Tümünü seç
• Ctrl+X => Kes
• Ctrl+C => Kopyala
• Ctrl+V => Yapıştır
• Ctrl+Esc => Başlat menüsünün açılması
• Alt => Klavyedeki diğer tuşlarla kullanıldığında işe yarar.
• Alt+F4 => Aktif olan pencereyi kapatır.
• Alt+Tab => Pencereler arası dolaşım
• Alt+Space => Simge Menüsü açar.
• Alt+Esc => Bir sonraki uygulamaya geçiş
• Enter => Yapılan işlemi onaylamakta kullanıyoruz.
• Alt Gr => Tuşların üzerinde bulunan 3.karakterleri göstermekte kullanıyoruz.
({,[,],},\) bu işlemleri ancak Alt Gr tuşunu kullanarak ulaşılabilir.
• Back Space=> Sola doğru silme işleminde kullanıyoruz.
• Delete => Seçilen nesneyi silme işleminde ayrıca (sağa) doğru silme işleminde
kullanıyoruz.
• Win => Masa üstündeki Başlat menüsünü açma işleminde kullanıyoruz.
• Win+E => Windows Gezgini
• Win+R => Çalıştır
• Win+F => Ara
• Win+D => Simge durumuna küçültür.
• Win+M=> Simge durumuna küçültür.
• Win+Pause => Sistem özelliklerini açma
• PrintScreen=> Ekranın resmini çekme işleminde kullanıyoruz.
• Insert => Üzerine yaz ya da araya ekleme işleminde kullanıyoruz.
• Home => Başlangıç kısmına götürür.
• End => Son kısma götürür.
• ScroollLock=> Kaydırma çubuklarının görevini klavyeden yapılmasını sağlar.
• Numlock => Sağ bölmede bulunan rakamları kullanabilmesi sağlar.
• Space (Ara tuşu)=> Boşluk vermekte kullanıyoruz.
• PageUp => Önceki sayfaya gitmekte
• PageDown => Sonraki sayfaya gitmekte kullanılır.
• F1 => Yardım
• F2 => Yeniden adlandırmanın klavye kısa yolu
• F3 => Klavyenizle uyumlu ise Ara İşlemine ulaşmanızı sağlar.
• Yardım menü tuşu => Mouse’nin sağ tuşun yaptığı görevi yerine getirir.
MİCROSOFT WINDOWS İŞLETİM SİSTEMİ
Microsoft firmasının geliştirdiği ve dünya üzerinde en çok kullanılan işletim sistemidir. Kullanımının bir hayli kolay olması bu denli yaygın bir şekilde kullanılmasını sağlıyor.
Windows 98 yüklü olan bir bilgisayar çalıştırıldığında işletim sistemi devreye girer ve bir süre sonra Windows 98 ekranı karşımıza gelir. Karşımıza gelen bu ekrana Masaüstü adını veririz. Masaüstünde bulunan simgeler ise bilgisayarımızda bulunan programları daha pratik bir şekilde çalıştırabilmemiz için Windows tarafından oluşturulmuş Kısayollardır. Ekranın sol alt köşesinde bulunan Başlat düğmesinin bulunduğu gri çubuğa da Görev Çubuğu adı verilir.
Programları Çalıştırmak
Windows’ta bir program çalıştırmak için birçok yol var. Programları çalıştırmak için masaüstünde bulunan kısayol simgeleri kullanılabileceği gibi başlat menüsüde kullanılabilir.
1. Masaüstünde bulunan simgeyi seçili hale getirdikten sonra Enter tuşuna basılır.
2. Masaüstünde bulunan simgeye çift tıklama yapılır.
3. Masaüstünde bulunan simgeye sağ tıklayıp gelen menüden aç komutu verilir.
4. Başlat Menüsünden çalıştırmak istenilen program kısayolunun üzerine gelip tıklanır.
Pencereleri Yönetmek
Windows’ta bütün programlar birer pencere içerisinde çalışır ve dolayısıyla bütün pencerelerin ortak özellikleri vardır. Bütün pencerelerde bir adet başlık çubuğu bulunur. Bu başlık çubuklarının sağ köşelerinde 3 adet simge bulunur. Bu simgeler ile pencere kapatılabilir gizlenebilir veya boyutu değiştirilebilir. Başlık çubuğunun sol tarafında ise bu programın adı yazılıdır, bu yazının hemen sol tarafında bulunan küçük simge ise kontrol menüsüdür. Bu pencere içerisinde yapılabilecek işlemleri listeler.
Kapatma
1. Başlık Çubuğunda bulunan kapat düğmesine basılarak
2. Kontrol Menüsüne çift tıklayarak
3. Kontrol Menüsüne tek tıklayıp, gelen menüden Kapat seçilir.
4. Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak, gelen menüden Kapat seçilebilir.
5. Alt F4 tuş bileşenini kullanarak.
Simge Durumu
1. Başlık Çubuğunda bulunan simge durumunda küçült düğmesine basılarak
2. Kontrol Menüsüne tek tıklayıp, gelen menüden simge durumunda küçült seçilir.
3. Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak, gelen menüden simge durumunda küçült seçilebilir.
Ekranı Kaplama
1. Başlık Çubuğunda bulunan ekranı kapla düğmesine basılarak
2. Başlık çubuğuna çift tıklayarak
3. Kontrol Menüsüne tek tıklayıp, gelen menüden ekranı kapla seçilir.
4. Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak, gelen menüden ekranı kapla seçilebilir.
Taşıma
1. Başlık çubuğu üzerinde iken Mouse’un sol düğmesine basarak sürükleyerek
2. Kontrol menüsü-Taşı komutu ile
3. Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak, gelen menüden Taşı komutu ile
Boyutlandırma
1. Pencerenin etrafındaki çizgiler üzerine Mouse’umuzu götürdüğümüzde işaretçi çift yönlü bir oka dönüşür. İşaretçi bu durumda iken sol düğmeye basarak Mouse’u sürükleyip bırakırız.
2. Ekranı Kapla ve Önceki Boyut düğmeleri ile
3. Kontrol Menüsünden Ekranı Kapla ve Önceki Boyut komutları verilerek
4. Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak, gelen menüden Ekranı Kapla ve Önceki Boyut komutları verilerek.
Pencereler Arası Geçiş
1. Görev çubuğunda istediğimiz program simgesine tıklayarak
2. Alt Tab tuş bileşeni ile
Listeleme
Aktif durumdaki programları listelemek için görev çubuğunda boş bir alana sağ tıklanır. Açılan Menüden;
1. Pencereleri Basamakla
2. Pencereleri Dikey Döşe
3. Pencereleri Yatay Döşe
Masaüstünü Özelleştirmek
Windows da Masaüstünü özelleştirmek için görüntü özellikleri adlı pencere kullanılır. Bu pencereyi açmak için;
1. Masaüstüne sağ tıklanır ve gelen pencereden özellikler komutu verilir.
2. Denetim masasında bulunan görüntü adlı simgeye iki kez tıklanır.
Bu işlemlerden sonra görüntü özellikleri adlı pencere açılır. Bu pencere içerisinde masaüstünü özelleştirebilmemiz için 6 adet sekme bulunur.
Artalan
Listede bulunan resimlerden birini seçerek Masaüstü Duvar Kâğıdı olarak belirleyebiliriz.
Ekran Koruyucular
Ekran Koruyucusu adlı açılan liste kutusundan beğendiğimiz herhangi bir ekran koruyucusunu seçerek bunu geçerli ekran koruyucumuz olarak belirleyebiliriz. Bekleme adlı kutucuğa bir değer yazarak da bu ekran koruyucusunun ne kadar süre sonra devreye girmesini istediğimizi ayarlayabiliriz. İstersek bu ekran koruyucusuna şifre koyabilir ve şifreyi bilmeyen birinin ekran koruyucudan çıkmasını önleyebiliriz. Bunu yapabilmek içinde Parola Korumalı adlı onay kutucuğuna işaret koyduktan hemen sonra sağ tarafında bulunan değiştir adlı kutucuk ileride parolamızı belirleyebiliriz.
Görünüm
Pencerelerin başlık çubuklarının ve içeriklerinin rengini, mesaj kutularının renklerini, Windows’un pencerelerde ve menülerde kullandığı varsayılan yazı tiplerini değiştirebiliriz.
Etkiler
Masaüstünde bulunan Windows’un standart simgelerini değiştirebilir bunları büyütüp küçültebiliriz. Pencerelerin nasıl taşınacağını menülerin nasıl açılacağını belirleyebiliriz.
Web
Windows’ta bulunan simgeleri normalde çift tıklama ile çalıştırabiliyorduk. Eğer istersek Web Sayfalarında olduğu gibi bu simgeleri tek tıklama ile çalışabilir hale getirebiliriz. Klasör Seçenekleri adlı düğmeciğe tıklayarak gelen pencereden Web biçemi seçersek simgeleriz tek tıklama ile çalışabilecek hale gelirler. Eğer yine eskisi gibi çift tıklama ile çalışmalarını istiyorsak yine aynı pencereye gelip Klasik Biçemi seçip tamam düğmesine basarız.
Ayarlar
Bu pencere ile ekran çözünürlüğü ve aynı anda kullanılabilecek renk sayısını ayarlayabiliriz. Bu sayede ekranın daha canlı renkler ile ve daha net görülmesini sağlayabiliriz.
Windows Programları
Windows işletim sistemi ile sistemi ile bilgisayara kurulan ve gerçekten işleysel olan birkaç program vardır. Bu programlar günlük çalışma hayatında kullanılmaktadır. Bu programlar Başlat-Programlar-Donatılar menüsünde bulunurlar.
Hesap Makinesi
Bu program Hard diskte Windows klasörü içerisinde Calc. exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Hesap Makinesi kısayolu ile çalıştırılabilir. Normal bir hesap makinesi ile yaptığımız işlerin tamamını ve bu program ile yapabilmekteyiz.
Not Defteri
Bu program Hard diskte Windows klasörü içerisinde Notepad. exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Not Defteri kısayolu ile çalıştırılabilir. Basit bir metin editörüdür. Bu programda yazdığımız yazılar bilgisayara txt uzantısı ile kaydedilirler. Not Defterinde hazırlanan bir dosya en fazla 64 KB. Büyüklüğünde olabilir.
Wordpad
Bu program Hard diskte Windows klasörü içerisinde Wordpad. exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Wordpad kısayolu ile çalıştırılabilir. Not defterine oranla çok daha gelişmiş bir kelime işlemcidir. Bu programda yazdığımız yazılar bilgisayara doc uzantısı ile kaydedilirler.
Paint
Bu program Hard diskte Windows klasörü içerisinde Mspaint. exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Paint kısayolu ile çalıştırılabilir. Resim işleme programıdır. Bu programda yaptığımız resimler bilgisayara bmp uzantısı ile kaydedilirler.
Görev Çubuğunu Yönetmek
Görev çubuğunu ekranda farklı bir noktaya alabilmek ve boyutlarını değiştirmek mümkündür.
Taşıma
Mouse’u Görev Çubuğunun üzerine götürüp ekranda sağ, sol, alt veya üst köşelere doğru sürükleyerek, Görev Çubuğunu ekranda herhangi bir yere alabiliriz.
Boyutlandırma
Mouse’umuzun Görev çubuğu üzerinde çift yönlü bir oka dönüşmesini sağladıktan sonra sol düğmeye basarak Görev çubuğunun boyutunu değiştirebiliriz.
Görev Çubuğunu Özelleştirmek
Görev çubuğunu özelleştirmek için Görev Çubuğu Özellikleri penceresini açmamız gerekir. Bu pencereyi açmak için iki farklı yol izlenebilir. Görev çubuğunda boş bir alana sağ tıklayıp özellikler seçebiliriz veya Başlat-Ayarlar-Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü komutunu veririz. Gelen pencerede Görev Çubuğu Seçenekleri adlı sekmeye tıklarız. Bu pencerede dört farklı seçenek vardır;
Her Zaman Üstte; bu seçenek işaretliyse görev çubuğu her zaman çalışan programların üstündedir.
Otomatik Gizle; bu seçenek işaretliyse görev çubuğu kendi kendini gizler ve mouse ile üzerine gidildiğinde kendini gösterir.
Başlat Menüsünde Küçük Simgeler Göster; bu seçenek işaretliyse başlat menüsünde bulunan programları küçük simgeler ile gösterir.
Saati Göster; bu seçenek işaretliyse Görev Çubuğunun sağ tarafında sistem saati gösterilir.
Başlat Menüsünü Özelleştirmek
Başlat Menüsünü özelleştirmek için Görev Çubuğu Özellikleri penceresini açmamız gerekir. Bu pencereyi açmak için iki farklı yol izlenebilir. Görev çubuğunda boş bir alana sağ tıklayıp özellikler seçebiliriz veya Başlat-Ayarlar-Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü komutunu veririz. Gelen pencerede Başlat Menüsü Programları adlı sekmeye tıklarız. Bu pencerede dört farklı seçenek vardır;
Temizle; Bu düğme ile Başlat-Belgeler menüsünde bulunan en son çalıştırılan 15 adet dosya adı temizlenir.
Ekle; Bu düğmeciğe tıklandığında karşımıza kısayol oluşturma penceresi gelir. Buradan istediğimiz dosya seçilerek başlat menüsüne kısayolunu ekleyebiliriz.
Kaldır; Bu düğmeciğe tıklandığında karşımıza Başlat-Programlar altında bulunan kısayolların bir listesi gelir. Bu listeden istediğimiz bir kısayolu seçerek silebiliriz. Bir kısayol silmek için kullanılabilecek bir başka yol ise; Başlat Menüsünde herhangi bir kısayol üzerinde iken sağ tıklayıp gelen menüden sil komutunu vermektir. Silinen kısayollar geri dönüşüm kutusuna gönderilir.
Gelişmiş; Bu düğmeciğe tıklandığında Windows Gezgini içerisinde başlat menüsü kısayolları karşımıza gelir. Burada yeni program grupları (klasörler) oluşturabilir, kopyalama, taşıma, silme ve yeniden adlandırma işlemleri gerçekleştirilebilir.
Denetim Masası
Windows 98 ile ilgili ayarlamaların yapılabilmesi için gerekli araçların bulunduğu bir klasördür.
Tarih ve Saati Değiştirmek
Bilgisayarın tarih ve saatini değiştirmek için iki farklı yol izleyebiliriz.
1. Görev çubuğunda bulunan saatin üzerine çift klik yaparak
2. Denetim masası içerisinde bulunan Tarih ve Saat adlı simgeyi açarak.
Klavye Ayarları
Windows 98 de klavye ayarlarını yapabilmek için;
1. Denetim masasında bulunan Klavye simgesini çalıştırmak
2. Görev Çubuğunda bulunan klavye simgesine sağ tıklayarak gelen menüden özellikleri seçmek gerekiyor.
Bu gelen pencerede klavyenin yazma hızını hangi dili kullanacağımızı hangi klavye tipini Q veya kullanacağımızı belirtiyoruz.
Mouse Ayarları
Windows’ta Mouse’un işaretçisini, hareket hızını, çift tıklama hızını değiştirmek için Denetim Masasında bulunan Fare adlı simgeyi çalıştırarak yapabiliyoruz.
Görüntü
Masaüstünü özelleştirebilmemiz için Görüntü Özellikleri adlı pencere açılır.
Ses
Windows’un belirli olaylar karşısında çıkartmasını istediğimiz sesleri ayarlayabilmek için bu pencereyi kullanırız. Bu pencereden Windows açılış, kapanış sesleri, pencere açılışlarında, kapanışlarında, tam ekran yapıldığında, menülerin açılışlarında, hata mesajlarında vb. olaylardaki ses düzeni ayarlanır.
Masaüstü Temaları
Windows’a biraz daha canlılık hareket getirmek için tasarlanmış eğlence amaçlı bir programdır. Masaüstü Temalarında duvar kağıdını, ekran koruyucularını, ses düzenini, fare işaretçilerini, masaüstü simgelerini tek bir seçerek ile değiştirebilmemiz için hazır birçok şablon bulunur. Bunlardan istediğimizi seçerek Windows’u biraz daha eğlenceli bir hale getirebiliriz.
Program Ekle / Kaldır
Windows’ta bulunan programları özelleştirmek için kullanılır. Çalıştırmak için Denetim Masasında bulunan Program Ekle / Kaldır simgesini çalıştırmamız gerekir. Program Ekle / Kaldır ‘ı çalıştırdığımızda karşımıza gelen pencerede üç adet sekme bulunur;
Yükle / Kaldır; Bu bölümde Windows’a daha sonradan kurulmuş olan programların bir listesi bulunur. Bu listeden istenilen program seçildikten sonra Ekle / Kaldır düğmeciğine tıklanarak o programı bilgisayarımızdan kaldırabiliriz.
Windows Kur; Windows ile beraber gelen programlar, oyunlar, masaüstü duvar kâğıtları, ekran koruyucuları, masaüstü temaları ve diğer programları Windows’a tekrar kurmak ya da kaldırmak için kullanılır.
Başlangıç Disketi; Herhangi bir problem karşısında bilgisayarı açabilmek için gerekli olan sistem disketini oluşturmak için kullanılır.
Yazı Tipleri
Windows’ta kullanabileceğimiz tüm yazı tiplerini görebilmemizi, yeni yazı tipleri ekleyebilmemizi ve var olanları silebilmemizi sağlayan bir araçtır.
Yazıcılar
Windows’a yeni bir yazıcı tanıtmak var olan yazıcıları silebilmek ve değişiklik yapabilmek için yazıcılar klasörünü çalıştırmamız gerekir. Yazıcılar klasörüne ulaşabilmek için şu yolları izleyebiliriz.
1. Başlat-Ayarlar-Yazıcılar
2. Bilgisayarım_Yazıcılar
3. Denetim Masası_Yazıcılar
Dosya ve Klasör Yönetimi
Bilgisayarda bulunan tüm programlar, oyunlar, işletim sistemleri, bizim hazırladığımız belgeler dosyalar halinde saklanır. Bu dosyalar bilgisayarımızda harddisk adını verdiğimiz fiziksel bir aygıtta saklanır ve bu dosyaları kendi aralarında gruplamak içinde klasörler kullanılır.
Sürücü; Dosya ve klasörlerin saklanabileceği fiziksel ortamlardır ve alfabede bulunan harfler ile temsil edilirler. Disket sürücüler A veya B harfi ile Harddiskler ise C ve sonrasında gelen harfler ile temsil edilirler. CD-ROM DVD-ROM ve Tape Backup üniteleri vb. diğer aydıtlar ise Harddiskten sonra gelen harfler ile temsil edilirler.
Klasör; Sürücüler içerisinde bulunan ve dosyaları gruplamak amacı ile kullanılan program grup isimleridir. Klasörler dosyaları yaptıkları işlere göre gruplandırırlar, bu sayede aradığımız herhangibir dosyayı bulmamız kolaylaşır. Bu olay tıpkı bir kütüphanede kitapların konularına göre gruplandırılmalarına benzer.
Örneğin bilgisayarımızda hazırladığımız belgeler, hesap tabloları, sunular vb. “C” sürücüsünde bulunan “Belgelerim” adlı klasörde gruplanmışlardır. Windows’a ait dosyalar “C” sürücüsünde bulunan “Windows” adlı klasörde gruplanmışlardır ve yine bu dosyalar yaptıkları işlere göre kendi aralarında gruplandırılmışlardır. Bu sayede örneğin bir oyunu silmek veya kopyalamak için o oyunu çalıştıran bütün dosyaları tek tek seçmek yerine bu dosyaları içinde barındıran klasörü seçerek istediğimiz işlemi biraz daha pratik yapabiliriz.
Dosya; Bilgisayarda yaptığımız her işlem dosyalar aracılığı ile yapılmaktadır. Bir oyun oynuyaacaksak onun için gerekli dosyalar ekran görüntüleri dosyalarda saklanır. Kullandığımız bir muhasebe programında girdiğimiz faturalar, çekler, senetler ilgili dosyalara kaydedilir. Yazdığımız belgeler, hesap tabloları, sunular vb. dosyalarda saklanır. Bu sayede yaptığımız çalışmaları istediğimiz herhangi bir zamanda açıp okuyabilir gerekli güncellemeleri yapabiliriz. Bilgisayarda bulunan bütün dosyalar “dosyaadı.uzantı” şeklinde saklanır. Dosyaadı o dosyanın yaptığı işe göre verilmiş mantıksal bir isimdir ve toplam 255 karakter uzunluğunda olabilir, uzantı ise o dosyanın işlevine göre bilgisayar tarafından daha önceden belirlenmiş bir isim olabilir ve genelde 3 harf uzunluğundadır. Uzantılar sayesinde o dosyanın hangi programla hazırlandığını ve hangi programlarla açılabileceğini anlayabiliriz. Aşağıda belli birkaç dosya uzantı örneği bulunmaktadır;
Uzantı Açıklama
Exe Uygulama dosyaları
Bat Toplu iş kütükleri
Txt Metin dosyaları
Bmp Resim dosyaları
Jpg Resim dosyaları
Doc Microsoft Word dosyaları
Xls Microsoft Excel dosyaları
Ppt Microsoft Powerpoint dosyaları
Zip Sıkıştırılmış dosyalar
Dosyalar bilgisayarımızda içeriklerine göre belirli bir alan kaplarlar. Her bir harfin bilgisayarda kapladığı alana 1 byte denir ve buna göre ölçü birimleri aşağıdaki gibidir.
1 Karakter = 1 Byte
1024 Byte = 1 Kilobyte (Kb)
1024 Kilobyte = 1 Megabyte (Mb)
1024 Megabyte = 1 Gigabyte (Gb)
Windows Gezgininin Kullanılması
Windows Gezgini, Windows işletim sisteminin dosya ve klasörleri yönetebilmemiz için bize sunduğu bir araçtır. Başlat-Programlar- programlar menüsü ile çalıştırılabileceği gibi Başlat-Çalıştır penceresine Explorer yazarakda çalıştırılabilir. Araştırılıyor adlı bir başlıkla gelen pencerede sağ tarafda ve sol tarafda iki liste bulunur. Listenin sol tarafında biligisayarınızda bulunanları hiyerarşik bir şekilde görebilirsiniz. Listenin en başında Masaüstü bulunur ve masaüstünde bulunan simgeler hiyerarşik bir liste ile sıralanmıştır. Listenin sağ tarafında ise sol tarafta seçili olan bir elemanın içeriğini görebilirsiniz.
Bilgisayarım simgesi ile bilgisayarınızda bulunan sürücü, klasör ve dosyalara erişeblirsiniz.
Ağ Komşularım simgesi ağa bağlı olan bilgisayarlara ve yazıcılara erişeblirsiniz.
Geri Dönüşüm Kutusu simgesi silinmiş öğelere erişeblirsiniz.
Üzerinde İşlem Yapılacak Öğeleri Seçmek
Dosyaları silmek, kopyalamak, taşımak vb. işlemleri yapabilmek için üzerinde işlem yapılacak öğeleri seçmek gerekir. Windows’da seçim işlemi klavye veya mouse aracılığı ile yapılır. Seçilmek istenilen öğeye mouse ile tıklanır veya klavyede bulunan yön tuşları kullanılılr. Herhangi bir sürücü/ klasör veya içerisinde bulunan dosyalar üzerinde işlem yapabilmek için öncelikle sürücü/ klasör seçilir. Seçili olan sürücü/ klasör adı adres çubuğunda görülmelidir. Listenin sol tarafında ise seçili olan sürücü/ klasör’ün içeriği görülür. Birden fazla dosya veya klasör seçmek için şu yollar kullanılır.
Aralıklı Seçim; Klavyeden control tuşuna basılarak seçilmek istenilen dosyalara mouse ile tıklanılır.
Ardışık Seçim; Klavyeden shift tuşuna basılarak seçilmek istenen dosyaların ilkine sonrada son dosyaya tıklanır. Bu sayede belirtilen aralıklatki tüm dosyalar seçili hale gelir.
Tümünü Seç; Düzün menüsünden Tümünü Seç komutu verilerek veya Ctrl-A tuşlarına basılarak tüm dosyalar seçilir.
Klasör Oluşturmak
Bazen dosyalarımızı gruplamak amacı ile yeni klasörler oluşturma ihtiyacı duyarız. Öncelikle klasörü oluşturacağımız sürücü veya klasörü seçeriz. Bu işlemden sonra aşağıdaki yollardan istediğimizi kullanarak klasör oluşturabiliriz.
1. Dosya-Yeni-Yeni Klasör menüsü aracılığı ile
2. Listenin sağ tarafında boş bir alana sağ tıklayıp gelen menüden Yeni-Yeni Klasör komutu aracılığı ile
Klasör\Dosya İsimlerini Değiştirme
Bir dosya veya klasörün adını değiştirmek için ağağıdaki yollardan istediğimizi kullanabiliriz
1. Dosya-Yeniden Adlandır menüsü aracılığı ile
2. Seçili olan dosya veya klasöre sağ tıklayıp gelen menüden Yeniden Adlandır komutunu vererek
3. Aralıklı bir şekilde dosya iki kez tıklayarak
4. Klavyeden F2 tuşuna basarak
Klasör\Dosya Silme
Bazen bilgisayarımızda bulunan gereksiz klasör veya dosyaları silme ihtiyacı duyarız. Bu işlemi yapmak için silmek istediğimiz öğeleri seçtikten sonra ağağıdaki yollardan istediğimizi kullanarak silme işlemini gerçekleştiririz.
5. Dosya-Sil menüsü aracılığı ile
6. Seçili olan dosyalara sağ tıklayıp gelen menüden sil komutunu vererek
7. Araç çubuğundan sil düğmesine tıklayarak
8. Klavyeden Delete tuşuna basarak
9. Seçili olan öğeleri mouse ile geri dönüşüm kutusuna sürükleyerek
Bu yöntemler ile silinen öğeler Windows’da Geri Dönüşüm Kutusuna gönderilir.
Not; Bir dosyayı Shift-Delete tuşları ile silerseniz direkt olarak bilgisayarınızdan silinir. Geri Dönüşüm Kutusu aracılığı ile kurtarılamaz.
Klasör\Dosya Taşıma
Bilgisayarımızda bulunan dosyaların yerini değiştiririz ve bu işleme taşıma adını veririz. Taşıma işlemi iki etapda yapılır. İlk etapda taşınmak istenilen dosyalar (kaynak) üzerinde kes komutu verilir, ikinci etapda ise taşınacakları yerde (hedef) yapıştır komutu verilir. Bu işlemi yapmak ağağıdaki yollardan istediğimizi kullanabiliriz
1. Düzen-Kes, Düzen-Yapıştır menüsü aracılığı ile
2. Sağ tıklayıp gelen menüden Kes, Yapıştır komutları aracılığı ile
3. Araç çubuğundan Kes, Yapıştır düğmelerine tıklayarak
4. Klavyeden Ctrl-X, Ctrl-V tuşlarına basarak
5. Seçili olan öğeleri mouse ile taşımak istediğimiz yere sürükleyerek
Klasör\Dosya Kopyalama
Kullanım şekli ve mantığı olarak taşıma işlemine çok benzerdir. Aralarındaki tek fark kopyalama işleminde seçilen dosyalar (kaynak) asıl yerlerinde kalır. Yapıştırma işlemi yaptığımız yerde (hedef) ise bir kopyaları oluşur. Bu işlemde iki etapda yapılır. İlk etapda kopyalanmak istenilen dosyalar (kaynak) üzerinde kopyala komutu verilir, ikinci etapda ise kopyalanacakları yerde (hedef) yapıştır komutu verilir. Bu işlemi yapmak ağağıdaki yollardan istediğimizi kullanabiliriz
1. Düzen-Kopyala, Düzen-Yapıştır menüsü aracılığı ile
2. Sağ tıklayıp gelen menüden Kopyala, Yapıştır komutları aracılığı ile
3. Araç çubuğundan Kopyala, Yapıştır düğmelerine tıklayarak
4. Klavyeden Ctrl-C, Ctrl-V tuşlarına basarak
5. Seçili olan öğeleri klavyeden control tuşu basılı iken mouse ile kopyalamak istediğimiz yere sürükleyerek
Diskete Kopyalama
Normal bir kopyala işleminden hiçbir farkı yoktur.Sadece kopyalanılacak yer(kaynak) olarak 3½ DisketSürücü (A) seçilmelidir. Bu işlemi yapmak için kullanılacak bir başka yol ise kopyalanıcak dosyalara sağ tıklayarak gelen menüden Gönder-3½ DisketSürücü (A) komutu verilerek.
Geri Dönüşüm Kutusu
Bilgisayarda silinen tüm dosyalar Geri Dönüşüm Kutusu adı verilen özel bir yerde saklanır. Geri Dönüşüm kutusuna Windows Gezgini aracılığı ile veya masaüstünde bulunan simgesine iki kez tıklayarak erişebilirz. Geri dönüşüm kutusu içerisinde silinen tüm dosyalarımız ve klasörlerimiz bulunur. Bunlar arasından kurtarmak istediklerimizi seçtikten sonra aşağıdaki yollardan istediğimizi kullanabiliriz;
1. Dosya-Geri Al menüsü
2. Sağ tıklayıp gelen menüden Geri Al komutu
Eğer Geri Dönüşüm Kutusunda bulunan dosya ve klasörlere ihtiyacımız olmadığını düşünüyosak Dosya menüsünden Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt komutunu vererek bu dosya ve klasörleri bilgisayarımızdan tamamen silebiliriz.
Kısayol Oluşturmak
Bazen çok sık kullandığımız dosya veya programların masaüstünde birer kısayolunu oluşturmak bu sayede bu dosya veya programlara daha hızlı erişmek isteriz. Masaüstünde bir kısayol oluşturmak için masaüstüne sağ tıklayıp gelen menüden Yeni-Kısayol komutunu veririz. Karşımıza gelen pencereden Komut Satırı adlı kısma çalıştırmak istediğimiz dosyanın veya programın bilgisayarımızda bulunduğu yeri yazarız veya Gözat düğmeciğine tıklayarak bilgisayarımızda bulunduğu yeri belirtiriz. Daha sonra ileri düğmesine bsarak kalan aşamaları tamamlarız.
Scandisk
Bilgisayarı Windows’tan çıkmadan kapatırsak veya çalışırken elektirik kesilirse Windows’un ihtiyac duyabileceği bazı dosyalar hasar görebilir, disk yüzeyinde bozuk alanlar oluşabilir. Tüm bunlar bilgisayarımızn düzensiz çalışmasına, çalışırken kilitlenmesine, hatalar vermesine yol açar. Bu alanları onarmak için Scandisk adlı programı kullanabilirz. Başlat-Programlar-Donatılar-Sistem Araçları-Scandisk menüsü araçılığı ile çalıştırabileceğimiz program iki farklı modda çalışabilir. Öncelikle tarama yapılmasını istediğiniz sürücü seçilir ve ardından tarama tipi belirlenir.
Standart; Sadece dosyalar incelenir ve düzeltilmeye çalışılır.
Tam; Hem dosyalar hem de disk yüzeyi hataları incelenir ve düzeltilmeye çalışılır.
Disk Birleştirici
Bilgisayarımıza dosya kopyalayıp sildikçe harddiskde parçalanmalar meydana gelir. Bu parçalanmalar fiziksel değil yazılımsal olur. Disk yüzeyinde bulunan dosyaların parçalanmasıdır. Bu olay bilgisayarımızın çalışma performansını direkt olarak aşağı düşürür. Bilgisayarda meydana gelen bu olaya “fragmantasyon” adı verilir. Bu sorunu düzeltmek için defrag.exe adlı bir program kullanırız. Başlat-Programlar-Donatılar-Sistem Araçları-Disk Birleştirici menüsü araçılığı ile bu programa ulaşabiliriz.
Disk Temizleme
Bu program harddiskte bulunan gereksiz dosyaları kolay bir şekilde silmemizi sağlar. Ayrıca harddiskte bulunan boş alan %3’ün altına inenrse bu program otamatik olarak devreye girer. Başlat-Programlar-Donatılar-Sistem Araçları-Disk Temizleme menüsü aracılığı ile bu programı çalıştırabiliriz. Program çalıştığında temizleyeceğimiz diski seçmemiz ister. Bu işlemden sonra harddiskimizi tarar ve silebileceğimiz dosyaları bize gösterir.
Yedekleme
Windows 98 ile yedekleme işlemini yapabileceğimiz bir program gelir. Başlat-Programlar-Donatılar-Sistem Araçları-Yedekleme menülerini kullanarak bu programı çalıştırdığımızda yedek almak istediğimiz dosyaları belirleriz. Bu program araçılığı ile yedek aldıktan sonra istediğimiz herhangibir zaman yedeğini aldığımız dosyaları tekrar yükleyebilirz.
MICROSOFT WORD KELİME İŞLEMCİ
Microsoft Word progrmı gelişmiş bir kelime işlemcidir. Bu programda doküman, tez, kitap hazırlamak için gerekli tüm işlevleri bulabilirsiniz. Word’de hazırlanan belgeler bilgisayara “doc” uzantısı ile kaydedilirler. Word programı aynı anda birden fazla belge ile çalışmanıza olanak sağlar.
Microsoft Word‘de varsayılan sayfa yapısı olarak A4 ebatlarında bir kağıdı dikey olarak kullanır. Bu kağıdın alt-üst-sağ-sol atraflarında 2,5 cm‘lik bir boşluk vardır. Bu boşluklar ve kağıt boyutları istenildiği takdirde değiştirilebilir.
Microsoft Word ile yazı yazarken dikkat edilmesi gereken birkaç husus vardır.
1. Word ile çalışırken ancak yeni bir paragrafa geçmek için enter tuşu kullanılır. Bir satır dolduğunda alt satıra geçmek için kesinlikle enter tuşunu kullanmayın. Word satırın dolduğunu kendisi anlar ve yeni bir alt satıra otamatik olarak geçer.
2. Karakter arasında birden fazla boşluk bırakmak için boşluk tuşu kullanmayın. Bunun yerine tab tuşunu kullanın.
3. Klavyeden bir tuşa bastığımızda karakter, imlecin bulunduğu yerde çıkar.
4. Belge içerisinde herhangibir yerde düzenleme yapmak için imleci istediğimiz yere getirmeliyiz. Bu işlemi yapmak için mouse’u kullanabileceğimiz gibi klavyedeki yön tuşlarını, home, end, page up ve page down tuşlarını kullanırız. Ayrıca imleci hareket ettirmek için control tuşuda kullanılabilir.
Daha önceden yazılmış herhangibir metinin biçimini değiştirmek için kesinlikle o metin seçilmeli ve daha sonra değiştirme işlemi yapılmalıdır.
Metin üzerinde hareket
Sol Ok Bir imleç sola
Sağ Ok Bir imleç sağa
Yukarı Ok Bir satır yukarı
Aşağı Ok Bir satıre aşağı
Page Up Bir ekran yukarı
Page Down Bir ekran aşağı
Ctrl+Sol Ok Bir soldaki kelime başına
Ctrl+Sağ Ok Bir sağdaki kelime başına
Home Satır başı
End Satır sonu
Ctrl+Home Metin başına
Ctrl+End Metin sonuna
Belgeleri Kaydetmek
Microsoft Word’de hazırladığımız belgelere ileriki bir tarihtede ulaşabilimek ve kalıcı olarak bilgisayarımızda saklamak için Dosya-Kaydet (File-Save) komutu verilir. Bu komutu ilk kez veridğimizde karşımıza bir pencere gelir. Gelen pencerede Kayıt Yeri (Save In) adlı kısımla belgemizi kaydetmek istediğimiz sürücü veya klasörü seçeriz. Daha sonra Dosya Adı (File Name) adlı kısıma belgemize vermek istediğimiz ismi gireriz. Eğer istersek Kayıt Türü (File Type)adlı kısımdan belgemizi farklı bir türde kaydedilmesini sağlayabiliriz. Microsoft Word’un varsayılan seçeneği Word Belgesi’dir. Bir dosya bir kez kaydedilkten sonra yani bir belgeye bir isim atandıktan sonra tekrar kaydet komutunu verdiğimizde bu pencere tekrar karşımıza çıkmaz, bundan sonra vereceğimiz kaydet komutu ile varolan belgenin üzerine otamatik kayıt yapılır.
Belgeler kaydedilirken eğer istenirse kayıt penceresinde bulunan Seçenekler (Options) adlı düğmeciğe tıklayarak belgeye şifre verilebilir.
Belgeleri Farklı Kaydetmek
Daha önceden bir isim verilerek bilgisayarımıza kaydedilmiş olan bir belgeyi yeni bir isimle kaydetmek için Dosya-Farklı Kaydet (File-Save As) komutu verilir. Belge yeni bir isimle kaydedilirken eski belge zarar görmez.
Kayıtlı Belgeleri Açmak
Daha önceden bir isim verilerek bilgisayara kaydedilmiş belgeleri açmak için yapılan bu işlem Dosya-Aç (File-Open) menüsü ile gerçekleştirilir. Bu komut verildikten sonra karşımıza gelen pencerede Bak (Look In) adlı kısımdan belgenin kayıtlı olduğu sürücü veya klasör seçilir. Bu işlemden sonra aşağıdaki listede seçili olan sürücü veya klasör içerisinde bulunan dosyaların listesi gelir. Buradan uygun olan dosya seçilerek Aç (Open) düğmeciğine basılır.
Belgeleri açmanın bir diğer yolu ise Word’de çalışılan en son 4 (dört) dosyanın adı Dosya (file) menüsünün altında gösterilir. Eğer burada istediğimiz dosya var ise buna tıklayarak belgeyi açabiliriz.
Yeni Bir Belge Açmak
Word’de yeni bir çalışma yapmak için yeni temiz bir sayfaya ihtiyaç duyarız. Yeni bir sayfa açmak için Dosya-Yeni (File-New) komutu verilir. Bu komuttan sonra gelen pencerede Boş Belge (Blank Document) seçilerek yeni bir sayfa açılabilir. Eğer istersek Word’de bulunan hazır şablonlardan birini seçerek istediğimize uygun bir sayfa seçebiliriz. Bu sayede en baştan bir sayfa hazırlamak yerine varolan hazır bir sayfa üzerinde gerekli değişiklikleri yaparak istediğimize ulaşabiliriz.
Belgeleri Kapatmak
Bir belge ile işimiz bittiğinde o belgeyi kapatma ihtiyacı duyarız. Word’de aktif olan belgeyi kapatmak için Dosya-Kapat (File-Close) komutunu veririz. Eğer bu belge içerisinde kaydedilmemiş birdeğişiklik var ise Microasoft Word birmesaj penceresi ile bizi uyarır ve değişiklikleri kaydetmek isteyip istemediğimizi sorar. Bu soruya Evet (Yes) veya Hayır (No) yanıtı vererek belgeyi kaydedederek veya kaydetmeden kapatabiliriz. Eğer İptal (Cancel) düğmeciğine basarsak kapatma işlemini iptal eder.
Birden Fazla Belge ile Çalışmak
Microsoft Word birden fazla belge ile çalışmamıza izin verir. Aynı anda birçok belge açabiliriz. İstediğimiz belge ile çalışabilmek için Pencere (Windows) menüsüne tıklarız. Bu menü açıldığında açık olan belgelerin bir listesini verir. Çalışmak istediğimiz belgeyi seçerek tıklayabiliriz.
Pencere-Yeni Pencere (Window-New Window) komutu verilerek aktif belgeye ait sanal bir pencere oluşturulabilir. Pencere-Tümünü Yerleştir (Window-Arange All) komutu verilerek de aktif durumda olan ve oluşturulan sanal pencerelerin hepsinin ekranda aynı anda görüntülenmesi sağlanabilir.
Belgeleri Yazdırmak
Microsoft Word’de hazırladığımız belgelerimizi printirden çıkartabiliriz. Bir belgeyi yazdırırken Microsoft Word bize bu işlemi daha rahat ve esnek bir şekilde yapabilmemiz için bazı seçenekler sunmuştur.
Sayfa Yapısını Ayarlamak
Dosya-Sayfa Yapısı (File-Page Setap) menüsü araçılığı ile Microsoft Word’de çalıştığımız belgelerin sayfa yapılarını ayarlayabilirz. Karşımıza gelen penceredeki seçenekleri kullanarak belgemizin istediğimiz ebatlardaki bir sayfaya çıkmasını sağlayabilir, yazıcıdan çıkacak sayfanın sağ-sol, alt-üst kısımlarında ne kadar boşluk bırakılacağını, belgenin sayfaya yatay mı yoksa dikey mi çıkacağını belirleyebiliriz.
1. Kenar Boşlukları (Margins) sekmesi aracılığı ,ile kağıdın alt-üst-sağ-sol boşluklarının değiştirilmesi, cilt payının ayarlanması ve alt/üst bilgi için ayrılan boşlukların değiştirilmesi ayarlanabilir.
2. Kağıt Boyutu (Paper Size) sekmesi ile ise kağıdın yüksekliği ve genişliği istenildiği gibi ayarlanabilir. Ayrıca kağıdın yatay veya dikey olarak ayarlanması sağlanır. UYGULAMA YERİ bölümünde düzenleme yapılarak bir noktadan sonra kağıt boyutunun değiştirilmesi sağlanabilir.
Baskı Önizleme
Dosya-Baskı Önizleme (File-Print Preview) menüsü araçılığı ile verebileceğimiz bu komut ile hazırladığımız belgenin yazıcıdan nasıl çıkacağını görebiliriz.
Yazdır
Dosya-Yazdır (File-Print) menüsü aracılığı ile vereceğimiz bu komut ile hazırladığımız bu belgeyi yazıcıdan çıkartabiliriz
Metinleri Seçili Hale Getirmek
Microsoft Word’de belge içerisinde herhangibir metinde düzenleme yapılmak istendiğinde veya silinmek istediğinde o metnin seçili hale getirilmesi gerekir. Bu işlemi yapmak için Microsoft Word bize birkaç yol sunar.
a) Mouse imlecini seçmek istediğimiz metnin başına getirerek sol düğme basılı iken mouse’u hareket ettirmek
b) Herhangi bir kelimenin üzerine çift tıklayarak kelime seçimi yapılabilir.
c) Klavyeden shift tuşu basılı iken yön tuşlarını kullanarak seçim işlemi yapılabilir. Yine shift tuşu basılı iken Home, End, PageUp, PageDown tuşlarını kullanmak sureti ile daha geniş seçimler yapılabilir.
d) Mouse imlecini satırın sol tarafına götürüp ok () şekline dönüşmesini sağladıktan sonra bir kez tıklayarak. Bu şekilde bir satırı seçili hale getirebiliriz. Sol düğmeyi bırakmadan mouse’u aşağı yukarı hareket ettirerek birden fazla satırı seçili hale getirebiliriz.
e) Mouse imlecini satırın sol tarafına götürüp ok ()şekline dönüşmesini sağladıktan sonra çift tıklayarak bir paragrafı seçili hale getirebiliriz. Eğer üç kez ardı ardına tıklarsak bütün belge seçili hale gelir. Yine bütün belgeyi seçili hale getirmek için Düzen-Tümünü Seç komutuda verilebilir.
f) Alt+Fare Alt tuşuna basılarak fare ile sütün seçilebilir
NOT:Seçili olan metnin seçim işlemini iptal etmek için her hangi bir yerde tek tıklama yapılmalıdır.
Kopyalama
Belge içerisinde veya farklı bir belgede bulunan, bir metni veya bir nesneyi belge içerisinde bir yere kopyalamak için sırası ile şu adımlar izlenir;
1. İstenilen metin veya nesne seçili hale getirilir.
2. Düzen-Kopyala (Edit-Copy) komutu verilir
3. İmleç belge içerisinde istenilen yere getirilir.
4. Düzen-Yapıştır (Edit-Paste) komutu verilir.
Taşıma
Belge içerisinde veya farklı bir belgede bulunan, bir metni veya bir nesneyi belge içerisinde bir yere taşımak için sırası ile şu adımlar izlenir;
1. İstenilen metin veya nesne seçili hale getirilir.
2. Düzen-Kes (Edit-Cut) komutu verilir
3. İmleç belge içerisinde istenilen yere getirilir.
4. Düzen-Yapıştır (Edit-Paste) komutu verilir.
Hata Yapmaktan Korkmayın
Microsoft Word’un en güzel özelliklerinde bir taneside son yaptığınız işlemleri geri alabilmenizdir. Yanlışlıkla herhangi bir metni değiştirdiğinmizde veya sildiğimizde Düzen-Geri Al (Edit-Undo) komutu kullanılarak son yaptığımız işlemleri iptal edilebiliriz.
Arama-Değiştirme Yapmak,Belge İçerisinde İstenilen Yere Gitmek
Microsoft Word’de hazırlanan belgelerde aranan herhangi bir metnin bulunması için Düzen-Bul (Edit-Find) komutu verilir. Karşımıza gelen pencerede Aranan (Find What) kutusuna aranan metin yazıldıktan sonra Sonrakini Bul(Find Next) düğmesine tıklanılır.
Eğer bulunan metnin farklı bir metin ile değiştirilmesi isteniyorsa Düzen-Değiştir (Edit-Replace) komutu verilir. Karşımıza gelen pencerede Aranan (Find What) kutusuna aranan metin yazılır ve bu metnin yerine geçmesi istenen metnide Yeni Değer (Replace With) kutucuğuna yazdıktan sonra Sonrakini Bul(Find Next) düğmesine tıklanılır. Eğer bulunan metnin değiştirilmesi isteniyorsa Değiştir (Replace) düğmeciğine değiştirmek istemiyorsak Sonrakini Bul(Find Next) düğmesine tıklanılır. Eğer belge içerisinde bulunanların hepsinin değiştirilmesini istiyorsak Tümünü Değiştir (Replace All) düğmeciğine tıklarız.,
İstenilenbir sayfa yada saatıra hızlı bir şekilde ulaşabilmek için Düzen-Git (Edit-Goto) komutu kullanılır.
Ekran Görünümü Değiştirmek
Microsoft Word’de Görünüm (View) menüsü kullanarak sayfanın ekran görüntüsü değiştirilebilir. Microsoft Word programında normal, sayfa düzeni ve baskı ön izleme adlı üç görüntü türü en çok kullanılan seçeneklerdir. Bu üç görüntüden baskı önizleme dosya menüsünde bir komut ile işlem görür.
Normal (Normal) komutunun görevi aktif olduğunda sayfanın normal görüntüsünü yani boşlukların görüntülenmediği sadece yazıların görüntülendiği alanı göstermesidir.
Sayfa Düzeni (Prınt Layout) aktif olduğunda sayfa üzerinde hem boşlukları hem de yazı yazmak için kullanılan bölgenin görüntüsünü gösterir.
Cetvel (Ruler) sayfanın ölçülendirilmesinde kullanılan yatay ve dikey cetvelleri göstermek veya gizlemek için kullanılır.
Araç Çubukları (Toolbars) menü içinde bulunan komutların yaptıkları işleri basitçe gerçekleştiren küçük butonlardır. Araç çubukları komutu, butonları ve buton gruplarını kendi isteğimize göre düzenlememizi sağlar. Görünüm (View) menüsünde Araç çubukları (Toolbars) komutunu seçtiğimizde buton gruplarının ismi görüntülenir. Buton gruplarından en önemlileri Standart (Standart) ve Biçimlendirme (Formatting) gruplarıdır. Ekran da görünen bir araç çubuğunun isminin yanında işareti bulunur. Bir araç çubuğu grubunu akrana getirmek veya ekranda gizlemek için üzerinde tek tıklama yapmak gerekir. Eğer kendi isteğimize göre özel bir araç çubuğu oluşturmak istersek Özelleştir (Customize) seçeneği işaretlenir. Ekrana gelen diyalog kutusunda gerekli işlemler yapılarak özel bir buton grubu oluşturulabir.
Yakınlaştır (Zoom) Microsoft Word sayfaları normalde %100 oranında görüntülenir. Bu oranı %10 ile %500 arasında değiştirmek için Yakınlaştır (Zoom) komutu kullanılır.
Üst Bilgi ve Alt Bilgi Eklemek
Microsoft Word’e sayfaların altında ve üstünde yer almasını istediğimiz sabit bilgiler eklemek için Görünüm-Üstbilgi ve Altbilgi (View-Header and Footer) komutu verilir.Bu işlem yapıldığında sayfadaa gerekli olan Üstbilgi (Header) bölümü açılır ve ekrana Üstbilgi ve Altbilgi (Header And Footer) için kullanılan araç çubukları gelir. Gerekli üst bilgi yazıldıktan veya butonlarla işlem yapıldıktan sonra klavyeden (Aşağı Ok) tuşuna basılarak Altbilgi (Footer) bölümüne geçilir. Burada da gerekli alt bilgi yazıldıktan veya butonlarla işlem yapıldıktan sonra sayfanın normal bölümünde tek tıklama yapılarak yapılan değişiklik aktif hale getirilir.
Sayfaları Numaralandırmak
Microsoft Word‘de hazırlanan belgelerdeki sayfalara otamatik sayfa numaraları ekletmek için Ekle-Sayfa-Sayfa Numaraları (Insert-Page Numbers) komutu verilir. Ekrana gelen pencerede Konum (Position) ve Hizalama (Alignment) seçenekleri kullanılarak sayyfa numaralarının, sayfanın neresinde çıkacağı belirlenir. Biçim (Format) butonu ile sayfaya eklenecek numaranın biçimi belirlenir.
Simge Eklemek
Microsoft Word‘de hazırladığımız belgelere bazen klavye ile çıkartamayacağımız karakter eklemek isteriz. Böyle bir durumda imleci uygun yere getirdikten sonra Ekle-Simge (İnsert-Symbol) komutunu vererek sayfalarımıza simgeler ekleyebiliriz. Bu simgeleri Biçim-Yazıtipi (Format-Font) komutunu kullanarak büyütebilir veya renklendirebiliriz.
Tarih Saat Eklemek
Microsoft Word sayfalarımıza otomatik olarak güncelleşen tarih veya saat eklememizi sağlar. Bu sayede belgeyi her açışımızda tarih veya saat güncel görülür. Bu şekilde tarih veya saat eklemek için Ekle-Tarih ve Saaat (Insert-Date and Time) komutu verilir.
Dipnot Eklemek
Microsoft Word kitaplarda olduğu sayfa sonlarına istenilen metinler dipnotlar yani açıklama satırları eklememize izin verir. Bunu yapabilmek için imlecimizi dipnot eklemek istediğimiz kelimenin sonuna getirir ve Ekle-Dipnot (İnsert-Footnote) komutunu veririz. Ekrana gelen pencerede Tamam düğmesine tıklandıktan sonra sayfanın altında dipnot bölümü oluşur. Buraya istenilen bilgi yazıldıktan sonra normal çalışmaya devam edilir.
Şekillerle Çalışmak
Microsoft Word‘de sayfalarımıza resimler, sekiller veya wordart adı verilen özel yazılar ekleyebiliriz. Bunu yapabilmek içim Ekle-Resim (İnsert-Picture) menüsünden faydalanırız. Bu menü açıldığında karşımıza birkaç seçenek gelir.
Resim Eklemek
Ekle-Resim-Küçük Resim (İnsert-Picture-Clipart) komutunu verdiğimizde karşımıza Clipart Galeri penceresi gelir bu pencereden istenilen resim seçildikten sonra Insert düğmesine basılır ve sayfada imlecimizin bulunduğu yere seçtiğimiz şekil çıkar.
Otamatik Şekil Eklemek
Ekle-Resim-Otomatik Şekil(İnsert-Picture-Autoshapes) komutunu verdiğimizde karşımıza bir araç çubuğu gelir. Bu araç çubuğundan istenilen şekil seçildikten sonra mouse imleci + işaretine dönüşür ve sayfada mouse‘un sol düğmesine basarak bu şekli istediğimizi yere yerleştirebiliriz. Böylece sayfamıza otomatik sekilleri eklemiş oluruz. Eklenen otomatik şekilleri biçimlendirmek rengini değiştirmek, gölge vermek için Çizim (Draw) araç çubuğundan faydalanabiliriz.
WordArt Eklemek
Ekle-Resim-Wordart(İnsert-Picture-Wordart) komutunu verdiğimizde karşımıza Wordart Galeri penceresi gelir. Bu pencereden istenilen Wordart seçilerek Tamam düğmesine tıklanır. Bir sonraki ekrana istenilen metin yazılır ve yine Tamam düğmesine tıklanır. Bu şekilde sayfamıza Wordart eklenmiş olur. Wordart‘ları düzenlemek için WordArt araç çubuğundan faydalanılır.
Grafik Eklemek
Ekle-Resim-Grafik(İnsert-Picture-Graphic) komutunu verdiğimizde karşımıza içerisinde veriler bulunan bir Excel sayfası gelir. Bu sayfaya oluşturmak istediğimiz grafiğe ait verileri girdikten sonra sayfada boş bir alana tıklayarak grafiği etkin hale getirebiliriz. Sayfada bulunan grafik nesnesi seçili iken Menü çubuğuna Grafik (Chart) ve Veri (Data) adında iki menü ilave edilir. Bu menüler kullanılarak grafikle ilgili düzelemeler yapılabilir.
Sayfalara eklenen nesneleri düzenlemek, taşımak, boyutlarını değiştirmek veya silmek için ilk etapda nesneyi aktif hale getirmeliyiz. Bir nesneyi aktif hale getirmek için üzerine bir kez tıklamamız yeterlidir. Nesneyi aktif hale getirdikten sonra “delete” tuşuna basark nesneyi silebiliriz.
Metinleri Biçimlendirmek
Microsoft Word gibi gelişmiş kelime işlemciler bize metinleri biçinlendirme konusunda birçok seçenek sunar. Bu sayede hazırladığımız belgeler daha hoş bir görünüme sahip olurlar.
Biçim-Yazıtipi (Format-Font) komutunu vererek karşımıza gelen pencereden istediğimiz yazıtipi, biçemini, boyutu ve rengini belirleyerek varsayılan yazıtipi ayarlarını değiştirebiliriz. Ayrıca bu penceredeki seçenekleri kullanarak yazıların altını çizgili yapabilir istediğimiz yazıları altsimge veya üstsimge olarak belirleyebiliriz. Eğer istersek karakterler arası bırakılacak boşluk miktarı ayarlayabiliriz.
Biçim-Paragraf komutunu vererek satırlar arasında bırakılabilecek boşluk miktarlarını ayarlayabiliriz.
Biçim-Kenarlıklar ve Gölgelendirme (Format-Borders and Shading) komutu aracılığı ile sayfamızda bulunan herhangi bir metni çerceve içerisine alabilir veya sayfanın etrafına çerceve çizdirebiliriz. Karşımıza gelen pencerede Kenarlıklar (Borders) sekmesi aracılığı ile seçili olan metnin, Sayfa Kenarlığı (Page Bordres) sekmesi ile de sayfanın çerçeveleri belirlenebilir. Gölgelendirme (Shading) sekmesi kullanılarak ise çizilen çerçevenin içerisine renk ve düzen verilebilir.
Biçim-Büyük Küçük Harf Eşleştir komutu aracılığı ile sayfamızda seçili olan metinleri otamatik olarak büyük harfe, küçük harfe veya cümle düzenine çevirebiliriz.
Madde İmlerini kullanmak
Bazen sayfalarımıza maddeler halinde seçenekler ekleriz. Her seçeneğin başına bir rakam veya bir simge yerleştiririz. Microsoft Word’de bu işi otomatik olarak yapabilmemiz için bir seçenek vardır. Biçim Madde İmleri ve Numaralandırma ( Format-Bullets and Numbering) komutunu vererek karşımıza gelen pencereden istediğimiz madde imini seçebiliriz. Böylece sayfalarımıza ekleyeceğimiz seçenekleri otomatik olarak numaralandırabiliriz.
Gazetelerdeki Gibi Sayfaları Oluşturmak
Gazetelerde dergilerde olduğu gibi Microsoft Word’dede sayfalarımızı sütunlara ayırabiliriz. Biçim-Sütunlar (Format-Columms) komutu verilerek sayfamızı istediğimiz sayıda sütuna ayırabiliriz. Eğer istersek sütunlar arasına çizgiler koyabilir sütun genişliklerini ayarlayabiliriz. Yine bu pencerede uygula adlı kısımda sütunun tüm belgeyemi yoksa imlecin olduğu noktadan sonrayamı uygulanacağı belirlenebilir. Sayfayı sütunlara ayırdıktan sonra cetvele dikkat edersek oluşturduğumuz sütun oranında cetvelin bölündüğünü görebiliriz.
Gazetelerde, kitaplarda, dergilerde bazı paragrafların ilk harfllerini diğerlerine oranla daha büyük yazarlar. Microsoft Word’dede bu olayı gerçekleştirmek için imleci ilk harfini büyütmek istediğimiz paragrafa getiririz. Biçim-Başlangıcı Büyüt (Format-Drop Cap) komutunu veririz. Karşımıza gelen pencereden gerekli seçenekleri seçtikten sonra tamam düğmesine basarak ilk harfi büyütmüş oluruz.
Biçemleri Kullanmak
Biçemler Microsoft Word’un sunduğu kolaylıklardan biridir. Biçemler kullanılarak belge içerisindeki metinler, başlıklar otomatik olarak biçimlendirilebilir. Herhangibir paragrafa veya başlığa biçem özelliğini atayabilmek için imleci o satıra getirilir, Biçim-Biçem (Format-Stil) komutu verilerek gelen pencereden istenilen biçem seçilir. Bu sayede o satıra seçmiş olduğumuz biçem özelliği verilmiş olur. İleriki tarihlerde bir değişiklik yapmak istediğimizde tek tek her yerde bu değişiklikiği yapmak yerine Biçim-Biçem (Format-Stil) komutu verilerek gelen pencereden biçem özelliklerini değiştiridiğimizde o biçeme sahip bütün metinler değişirler.
Tablolarla Çalışmak
Microsoft Word’de tıpkı Microsoft Excel’de olduğu gibi tablolar oluşturulabilir. Bir Microsoft Word sayfasında tablo oluşturabilmek için imleci uygun yere getirdikten sonra Tablo-Tablo Ekle (Table-İnsert Table) komutu verilir. Bu komut verildikten sonra gelen pencerede istenilen sütun ve satır sayıları girilir ve Tamam düğmesine basılır. Bu sayede imlecin bulunduğu yere bir tablo ekletmiş oluruz. Tablo üzerinde ileriye doğrru hareket edebilmek için klavyeden Tab tuşu kullanılır. Bir önceki hücreye dönmek için veya geriye doğru gitmek Shift ve Tab tuşlarına aynı anda basılır. Eğer istenirse mouse ile istenilen hücreye tıklanılarak o hücre seçili hale getirilebilir.
Hücreleri Seçmek
Bir tabloda hücreleri biçimlendirmek, silmek eklemek için öncelikle hücrelerin seçili hale getirilmesi gerekir. Hücreleri seçmek için şu yöntemler kullanılabilir;
1. Klavyeden shift tuşu basılı iken yön tuşlarını kullanarak veya mouse ile herhangibir bir hücrenin üzerine tıklayıp mouse hareket ettirerek hücre seçimi yapılabilir.
2. Mouse satırın sağ tarafına getirilip bir ok şekline dönüştüğünde tek tıklama ile veya herhangibir hücrenin üzerinde iken Tablo-Satır Seç komutu verilerek hücrenin bulunduğu satır seçili hale getirilebilir.
3. Mouse sütunun üst tarafına getirilip siyah bir ok şekline dönüştüğünde tek tıklama yaparak veya herhangibir hücrenin üzerinde iken Tablo-Sütun Seç komutu verilerek hücrenin bulunduğu sütun seçili hale getirilebilir.
Tabloları Biçimlendirmek
Biçimlendirmek istenilen hücreler seçildikten sonra Biçim-Yazıtipi komutu verilerek istenilen yazıtipi ve rengi seçilebilir. Hücrelerin desen rengini belirlemek için ise Biçim-Kenarlıklar ve Gölgelendirme komutu verilir gelen pencereden Gölgelendirme sekmesi kullanılır.
Tablo-Otamatik Tablo Biçemi komutunu kullanarak karşımıza gelen pencereden daha önceden hazırlanmış tablo şablonlarından birini seçerekde tabloyu biçimlendirebiliriz.
Tablo-Hücre Yüksekliği ve Genişliği komutunu kullanarak hücrelerin genişlikleri ve yükseklikleri ayarlanabilir.
Satır veya Sütun Ekleme
Bir tabloya yeni bir satır veya sütun eklemek için önce satır veya sütun seçilmeli ardından Tablo-Sütun Ekle veya Tablo-Satır Ekle komutu verilmelidir.
Satır veya Sütun Silme
Bir tablodan bir satır veya sütun silmek için önce satır veya sütun seçilmeli ardından Tablo-Sütun Sil veya Tablo-Satır Sil komutu verilmelidir.
MICROSOFT EXCEL ELEKTRONİK TABLOLAMA
Microsoft Excel progrmı gelişmiş bir elektronik hesap tablosudur. Microsoft Excel’de hazırlanan dosyalar bilgisayara “xls” uzantısı ile kaydedilirler. Microsoft Excel’de hazırlanan dosyalara Çalışma Kitabı (Workbook) adı verilir ve her kitap başlangıçta 3 adet sayfa (shhet) ile açılır. Bu sayfalar çoğaltılabilir veya azaltılabilir. Her sayfa satır ve sütunlar oluşmuştur. Satırlar rakamlarla, sütunlar ise harfler ile temsil edilir. Microsoft Excel’de bulunan her sayfada toplam 256 sütun ve 65,536 adet satır vardır. Sütun ve satırların kesiştiği yerlere hücre adı verilir. Hücrelerde bulundukları sütun ve satırın konuma göre adlandırılırlar. Bu durumda ilk sütun ve satırın kesiştiği yerdeki hücre A1 hemen sağındaki B1 adını alır.
Hücreler Üzerinde Hareket Etmek
Microsoft Excel’e verilerimizi girerken veriyi girmek istediğimiz hücreyi aktif hale getirmeliyiz. Hücreleri aktif
hale getirmek mouse ile istenilen hücreye tıklanır veya ;
Sol Ok Bir hücre sola
Sağ Ok Bir hücre sağa
Yukarı Ok Bir hücre yukarı
Aşağı Ok Bir hücre aşağı
Page Up Bir ekran yukarı
Page Down Bir ekran aşağı
Ctrl+Sol Ok Bir soldaki veri bloğunun başına yada sonuna
Ctrl+Sağ Ok Bir sağdaki veri bloğunun başına yada sonuna
Ctrl+Home Çalışma sayfasının başına
Ctrl+End Veri içeren son hücreye
Hücreleri Seçmek
Bir tabloda hücreleri biçimlendirmek, silmek eklemek için öncelikle hücrelerin seçili hale getirilmesi gerekir. Hücreleri seçmek için şu yöntemler kullanılabilir;
1) Klavyeden shift tuşu basılı iken yön tuşlarını kullanarak veya mouse ile herhangibir bir hücrenin üzerine tıklayıp mouse hareket ettirerek hücre seçimi yapılabilir.
2) Mouse satırı temsil eden rakamın üzerine getirilip tıklayarak satır seçimi yapılabilir.Mouse’un sol düğmesi basılı iken mouse aşağı yukarı doğru hareket ettirilerek birden fazla satır seçimi yapılabilir.
3) Mouse sütunu temsil eden harfin üzerine getirilip tıklayarak sütun seçimi yapılabilir.Mouse’un sol düğmesi basılı iken mouse sağa sola doğru hareket ettirilerek birden fazla satır seçimi yapılabilir.
Hücrelere Veri Girmek ve Düzeltmek
Veri girilmek istenilen hücre aktif hale getirildikten sonra klavyeden istenilen değerler yazılır ve aşağıdaki yöntemlerden biri kullanılır;
1) Enter tuşuna basılır
2) Mouse ile farklı bir hücreye tıklanır
3) Klavye ile başka bir hücre etkinleştirilir.
Eğer yazılan veriyi iptal etmek istersek ESC tuşuna basarız.
Bir hücreye yanlış veya eksik bir şeyler yazığımız zamanlar düzenleme yapmamız gerekir. Düzenleme yapmak istediğimiz hücre etkin hale getirildikten sonra F2 tuşuna basar veya hücre içerisine mouse ile çift tıklarız. Bu şekilde düzenleme moduna geçmiş oluruz. Yön tuşlarını kullanarak hücre içerisinde hareket edebilir ve istediğimiz gibi düzenleme yapabiliriz. Yine herhangi bir hücrenin üzerinde geldiğimizde hücrenin içerisinde yazılı olan veri formül çubuğunda görülür. Buraya mouse ile tıklayarakda verileri düzeltebiliriz.
Eğer yanlış bir işlem yaparsak Düzen-Geri Al (Edit-Undo) komutu kullanılarak son yaptığımız işlemleri iptal edilebiliriz.
Bir hücrede yazılı herhangi bir veriyi silmek istersek, içeriğini silmek istediğmiz hücreler seçili hale getirilir ve klavyeden delete tuşuna basılır veya Düzen-Temizle (Edit-Clean) komutu verilir. Bu işlem sadece hücre içerisinde yazılı olan veriyi siler. Hücre için tanımlanmış olan biçim veya doğrulama kesinlikle etkilenmez.
Çalışma Kitaplarını Kaydetmek
Microsoft Excel’de hazırladığımız Çalışma Kitaplarını ileriki bir tarihtede ulaşabilimek ve kalıcı olarak bilgisayarımızda saklamak için Dosya-Kaydet (File-Save) komutu verilir. Bu komutu ilk kez veridğimizde karşımıza bir pencere gelir. Gelen pencerede Kayıt Yeri (Save In) adlı kısımla Çalışma Kitabımızı kaydetmek istediğimiz sürücü veya klasörü seçeriz. Daha sonra Dosya Adı (File Name) adlı kısıma belgemize vermek istediğimiz ismi gireriz. Eğer istersek Kayıt Türü (File Type) adlı kısımdan Çalışma Kitabını farklı bir türde kaydedilmesini sağlayabiliriz. Microsoft Excel’in varsayılan seçeneği Microsoft Excel Çalışma Sayfası’dır. Bir dosya bir kez kaydedilkten sonra yani bir kitaba bir isim atandıktan sonra yapılan kayıt işlemlerinde bu pencere tekrar karşımıza çıkmaz, bundan sonra vereceğimiz kaydet komutu ile varolan kitabın üzerine otamatik kayıt yapılır.
Çalışma kitapları kaydedilirken eğer istenirse kayıt penceresinde bulunan Seçenekler (Options) adlı düğmeciğe tıklayarak Çalışma kitabına şifre verilebilir.
Çalışma Kitapları Farklı Kaydetmek
Daha önceden bir isim verilerek bilgisayarımıza kaydedilmiş olan bir kitabı yeni bir isimle kaydetmek için Dosya-Farklı Kaydet (File-Save As) komutu verilir. Çalışma kitabı yeni bir isimle kaydedilirken eski kitap zarar görmez.
Çalışma Kitaplarını Açmak
Daha önceden bir isim verilerek bilgisayara kaydedilmiş kitapları açmak için yapılan bu işlem Dosya-Aç (File-Open) menüsü ile gerçekleştirilir. Bu komut verildikten sonra karşımıza gelen pencerede Bak (Look In) adlı kısımdan kitabın kayıtlı olduğu sürücü veya klasör seçilir. Bu işlemden sonra aşağıdaki listede seçili olan sürücü veya klasör içerisinde bulunan dosyaların listesi gelir. Buradan uygun olan dosya seçilerek Aç (Open) düğmeciğine basılır.
Kitapları açmanın bir diğer yolu ise Microsoft Excel’de çalışılan en son 4 (dört) dosyanın adı Dosya (file) menüsünün altında gösterilir. Eğer burada istediğimiz dosya var ise buna tıklayarak belgeyi açabiliriz.
Yeni Çalışma Kitabı Oluşturmak
Microsoft Excel’de yeni bir çalışma yapmak için yeni temiz bir sayfaya ihtiyaç duyarız. Yeni bir sayfa açmak için Dosya-Yeni (File-New) komutu verilir. Bu komuttan sonra gelen pencerede Çalışma Kitabı(Workbook) seçilerek yeni bir sayfa açılabilir. Eğer istersek Excel’de bulunan hazır şablonlardan birini seçerek istediğimize uygun bir sayfa seçebiliriz. Bu sayede en baştan bir sayfa hazırlamak yerine varolan hazır bir sayfa üzerinde gerekli değişiklikleri yaparak istediğimize ulaşabiliriz.
Çalışma Kitapları Kapatmak
Bir kitap ile işimiz bittiğinde o kitabı kapatma ihtiyacı duyarız. Excel’de aktif olan kitabı kapatmak için Dosya-Kapat (File-Close) komutunu veririz. Eğer Bu kitap içerisinde kaydedilmemiş bir değişiklik var ise Microasoft Excel bir mesaj penceresi ile bizi uyarır ve değişiklikleri kaydetmek isteyip istemediğimizi sorar. Bu soruya Evet (Yes) veya Hayır (No) yanıtı vererek çalışma kitabını kaydedederek veya kaydetmeden kapatabiliriz. Eğer İptal (Cancel) düğmeciğine basarsak kapatma işlemini iptal eder.
Birden Fazla Çalışma Kitabı ile Çalışmak
Microsoft Excel birden fazla kitap ile çalışmamıza izin verir. Aynı anda birçok kitap açabiliriz. İstediğimiz kitap ile çalışabilmek için Pencere (Windows) menüsüne tıklarız. Bu menü açıldığında açık olan çalışma kitaplarının bir listesini verir. Çalışmak istediğimiz kitabı seçerek tıklayabiliriz.
Pencere-Yeni Pencere (Window-New Window) komutu verilerek aktif çalışma kitabına ait sanal bir pencere oluşturulabilir. Pencere-Tümünü Yerleştir (Window-Arange All) komutu verilerek de aktif durumda olan ve oluşturulan sanal pencerelerin hepsinin ekranda aynı anda görüntülenmesi sağlanabilir.
Sayfaları Yazdırmak
Sayfa Yapısını Ayarlamak
Dosya-Sayfa Yapısı (File-Page Setup) menüsü araçılığı ile Microsoft Excel’de çalıştığımız kitapların sayfa yapılarını ayarlayabilirz. Karşımıza gelen penceredeki seçenekleri kullanarak kitabımızı istediğimiz ebatlardaki bir sayfaya çıkmasını sağlayabilir, yazıcıdan çıkacak sayfanın sağ-sol, alt-üst kısımlarında ne kadar boşluk bırakılacağını, belgenin sayfaya yatay mı yoksa dikey mi çıkacağını belirleyebiliriz.
Sayfa (Page) sekmesi ile ise kağıdın yüksekliği ve genişliği istenildiği gibi ayarlanabilir. Ayrıca kağıdın yatay veya dikey olarak ayarlanması sağlanır.
Kenar Boşlukları (Margins) sekmesi aracılığı ,ile kağıdın alt-üst-sağ-sol boşluklarının değiştirilmesi, cilt payının ayarlanması ve alt/üst bilgi için ayrılan boşlukların değiştirilmesi ayarlanabilir.
Üst bilgi/Alt bilgi (Heather/Footer) sekmesi aracılığı ile kağıdın üst ve altında bulunan boşluklara istenilen bilgilerin yazılması sağlanır.
Yazdırılacak Alanı Belirlemek
Hazırlanan çalışmanın tümünü değilde sadece belirli bir bölümünü yazdırmak istersek eğer o alanı seçili hale getirdikten sonra Dosya-Yazdırma Alanı-Yazdırma Alanını Belirle komutunu veririz. Daha sonra bunu iptal etmek istediğimizde Dosya-Yazdırma Alanı-Yazdırma Alanını Temizle komutunu veririz.
Baskı Önizleme
Dosya-Baskı Önizleme (File-Print Preview) menüsü araçılığı ile verebileceğimiz bu komut ile hazırladığımız çalışmanın yazıcıdan nasıl çıkacağını görebiliriz.
Yazdır
Dosya-Yazdır (File-Print) menüsü aracılığı ile vereceğimiz bu komut ile hazırladığımız bu çalışmamızı yazıcıdan çıkartabiliriz
Hücreleri Biçimlendirmek
Microsoft Excel’de üzerinde çalıştığımız sayfayı biçimlendirmek için ilk önce biçimlendirme yapmak istediğimiz hücreleri seçili hale getiririz. Biçim-Hücreler (Format-Cells) komutunu verdikten sonra karşımıza gelen pencere aracılığı ile hücrelerimizi istediğimiz şekilde biçimlendiririz.
Sayı(Number) sekmesi ile hücre içerisinde bulunan verinin hangi formatta yani biçemde bulunacağı belirleriz. Örneğin para ile ilgili kullanılan hücrelerde hangi para birimi gösterilsin ondalık basamak sayısı kaç olsun gibi.
Hizalama(Alignment) sekmesi aracılığı ile hücrede bulunan; değer hücreye ortalı, sağa yaslı, sola yaslımı olacak, eğer istenirse verilerin belirli bir açı ile gösterilmesi sağlanır. Ayrıca birkaç hücreyi seçerek bunları birleştirebilir sanki tek bir hücreymiş gibide kullabiliriz.
Yazıtipi (Font) sekmesi ile hücre içerisindeki verilerin hangi puntoda veya renkte olunacağı ayarlanır.
Kenarlık (Bordes) sekmesi ile Hücreler etrafına istenildiği gibi çerceveler çizdirilebilir.
Desen sekmesi aracılığı ilede hücrenin zemin rengi nasıl olacak bunu belirleriz.
Satır ve Sütun Genişliklerini Ayatrlamak
Herhangi bir sütunu veya sütunları genişletmek için, genişletmek istediğimiz sütunlardan hücre seçimi yaparız. Ardından Biçin-Sütun-Genişlik (Format-Column-Width) komutu verilir gelen pencereye istediğimiz dğeri yazdıktan sonra Tamam düğmesine basarak, seçili olan sütunları genişletmiş oluruz. Bir başka yol ise mouse imlecini sütunu temsil eden harfin üzerine götürüp siyah çift yönlü bir oka dönüşmesini sağlarız. Mouse imleci değiştikten sonra sol düğme basılı iken sağa veya sola doğru hareket ettirerek genişliği ayarlayabiliriz.
Herhangi bir satırı veya satırları yükseltmek için, yükseltmek istediğimiz satırlardan hücre seçimi yaparız. Ardından Biçin-Satır-Yükseklik (Format-Row-Hight) komutu verilir gelen pencereye istediğimiz değeri yazdıktan sonra Tamam düğmesine basarak, seçili olan satırların yüksekliğini ayarlamış oluruz. Bir başka yol ise mouse imlecini satırı temsil eden rakamın üzerine götürüp siyah çift yönlü bir oka dönüşmesini sağlarız. Mouse imleci değiştikten sonra sol düğme basılı iken aşağı yukarı doğru hareket ettirerek yüksekliği ayarlayabiliriz.
Otamatik Biçemleri Kullanmak
Eğer tek tek hücreleri biçimlendirerek vakit kaybetmek istemiyorsak Microsoft Exccel’in otamatik biçemlerini kullanabiliriz. Bunu yapabilmek için biçemlendirmek istediğimiz hücreleri seçili hale getirr ardından Biçim-Otomatik Biçim (Format-Autoformat) komutunu veririz. Gelen pencereden uygun bir biçim seçildikten sonra tamam düğmesine tıklanır.
Kopyalama
Çalışma sayfasında bulunan verileri farklı bir alana kopyalamak için sırası ile şu adımlar izlenir;
1. İstenilen hücreler seçili hale getirilir.
2. Düzen-Kopyala (Edit-Copy) komutu verilir
3. Sayfada istenilen hücre etkim hale getirilir.
4. Düzen-Yapıştır (Edit-Paste) komutu verilir.
Özel Yapıştırma
Kopyala-Yapıştır yöntemini kullanarak yapılan kopyalamalarda hücreler tüm özellikleri ile birlikte kopyalanırlar. Eğer bir hücrenin sadece biçimini, formülünü, içerisinde bulunan verileri veya hücre için tanımlanmış veri doğrulamarından birini kopyalatmak istiyorsak Düzen-Özel Yapıştır komutu kullanılır. Özel yapıştırma için sırası ile şu adımlar izlenir;
1. İstenilen hücreler seçili hale getirilir.
2. Düzen-Kopyala (Edit-Copy) komutu verilir
3. Sayfada istenilen hücre etkim hale getirilir.
4. Düzen-Özel Yapıştır (Edit-Paste) komutu verilir.
5. Gelen pencereden istenilen seçenekler seçilir ve tamam düğmesine tıklanır.
Taşıma
Çalışma sayfasında bulunan verileri farklı bir alana taşımak için sırası ile şu adımlar izlenir;
1. İstenilen hücreler seçili hale getirilir.
2. Düzen-Kes (Edit-Cut) komutu verilir
3. Sayfada istenilen hücre etkim hale getirilir.
4. Düzen-Yapıştır (Edit-Paste) komutu verilir.
İstenilen Verilerin Bulunması
Microsoft Excel’de hazırlanan sayfalarda herhangi bir verinin bulunması için Düzen-Bul (Edit-Find) komutu verilir. Karşımıza gelen pencerede Aranan (Find What) kutusuna aranan metin yazıldıktan sonra Sonrakini Bul(Find Next) düğmesine tıklanılır.
Eğer bulunan verirnin farklı bir veri ile değiştirilmesi isteniyorsa Düzen-Değiştir (Edit-Replace) komutu verilir. Karşımıza gelen pencerede Aranan (Find What) kutusuna aranan veri yazılır ve bu veri yerine geçmesi istenen veride Yeni Değer (Replace With) kutucuğuna yazdıktan sonra Sonrakini Bul(Find Next) düğmesine tıklanılır. Eğer bulunan verinin değiştirilmesi isteniyorsa Değiştir (Replace) düğmeciğine değiştirmek istemiyorsak Sonrakini Bul(Find Next) düğmesine tıklanılır. Eğer sayfa içerisinde bulunanların hepsinin değiştirilmesini istiyorsak Tümünü Değiştir (Replace All) düğmeciğine tıklarız.,
İstenilen herhangi bir hücre üzerine gitmek istiyorsak Düzen-Git (Edit-Goto) komutu kullanılır. Gelen pencerede Başvuru (Reference) kutuçuğuna gitmek istenen hücrenin adı yazılır ve tamam düğmesine tıklanır.
Ekran Görünümü Değiştirmek
Microsoft Excel’de Görünüm (View) menüsü kullanarak Excel’in ekran görüntüsü değiştirilebilir.
Normal (Normal) Microsoft Excel’in varsayılan standart çalışma anı görünümünü sağlar.
Sayfa Sonu Önizleme (Page Break Preview) Sayfada kullanılan bölgelerin görüntüsü sağlar.
Araç Çubukları (Toolbars) menü içinde bulunan komutların yaptıkları işleri basitçe gerçekleştiren küçük butonlardır. Araç çubukları komutu, butonları ve buton gruplarını kendi isteğimize göre düzenlememizi sağlar. Görünüm (View) menüsünde Araç çubukları (Toolbars) komutunu seçtiğimizde buton gruplarının ismi görüntülenir. Buton gruplarından en önemlileri Standart (Standart) ve Biçimlendirme (Formatting) gruplarıdır. Ekran da görünen bir araç çubuğunun isminin yanında işareti bulunur. Bir araç çubuğu grubunu akrana getirmek veya ekranda gizlemek için üzerinde tek tıklama yapmak gerekir. Eğer kendi isteğimize göre özel bir araç çubuğu oluşturmak istersek Özelleştir (Customize) seçeneği işaretlenir. Ekrana gelen diyalog kutusunda gerekli işlemler yapılarak özel bir buton grubu oluşturulabir.
Yakınlaştır (Zoom) Microsoft Excel sayfaları normalde %100 oranında görüntülenir. Bu oranı %10 ile %500 arasında değiştirmek için Yakınlaştır (Zoom) komutu kullanılır.
Formül Çubuğu (Formula Bar) Formüllerin ve hücre içindeki tüm bilgilerin görüntülendiği formül çubuğunu göstermek veya gizlemek için kullanılır.
Durum Çubuğu (Status Bar) Gerekli açıklayıcı bilgilerin görüntülendiği durum çubuğunu göstermek veya gizlemek için kullanılır.
Üst Bilgi ve Alt Bilgi Eklemek
Microsoft Excel’de sayfaların altında ve üstünde yer almasını istediğimiz sabit bilgiler eklemek için Görünüm-Üstbilgi ve Altbilgi (View-Header and Footer) komutu verilir.Bu komut verildikten sonra karşımıza Sayfa Yapısı (Page Setup) penceresi gelir. İstenilen altbilgi ve üstbilgi tanımlandıktan sonra tamam düğmesine basarak aktif hale getirebiliriz. Aynı işlemi Dosya-Sayfa Yapısı (File-Page Setup) komutu ilede yapabiliriz.
Sayfalara Yeni Satır ve Sütunlar Eklemek/Silmek
Eklemek
Bir çalışma sayfasına yeni bir satır eklemek için sayfa üzerinde satırı eklemek istediğimiz yeri etkinleştiririz ve Ekle-Satır (Insert-Rows) komutunu veririz. Birden fazla satır eklemek için birden fazla satırın seçili olması gerekir. Microsoft Excel seçili olan satır adetince satır ekler.
Bir çalışma sayfasına yeni bir sütun eklemek için sayfa üzerinde sütunu eklemek istediğimiz yere etkinleştiririz ve Ekle-Sütun (Insert-Columns) komutunu veririz. Birden fazla sütun eklemek için birden fazla sütunun seçili olması gerekir. Microsoft Excel seçili olan sütun adetince satır ekler.
Ekle-Hücre (Insert-Cells) komutunu kullanarak sayfada etkin hücrenin bulunduğu yere yeni bir hücre ekler. Bu komut verildikten sonra ekrana bir pencere çıkar. Bu pencereden eklenen yeni hücrenin varolan diğer hücreleri nasıl etkileyeceğini seçtikten sonra tamam düğmesine basılır.
Silmek
Bir çalışma sayfasında varolan bir satırı veya sütunu silmek için sayfa üzerinde silinmek istenen satır veya sütunlar seçilir, ardından Düzen-Sil(Edit-Delete) komutunu veririz. Birden fazla satır veya sütun silmek için birden fazla satırın veya sütunun seçili olması gerekir. Eğer sadece hücereler seçili ise ekrana bir pencere gelir ve silinen hücrelerin yerinin nasıl doldurulacağı sorulur. Uygun seçenek işaretlendikten sonra tamam düğmesine basılır.
Şekillerle Çalışmak
Microsoft Excel‘de sayfalarımıza resimler, sekiller veya wordart adı verilen özel yazılar ekleyebiliriz. Bunu yapabilmek içim Ekle-Resim (İnsert-Picture) menüsünden faydalanırız. Bu menü açıldığında karşımıza birkaç seçenek gelir.
Resim Eklemek
Ekle-Resim-Küçük Resim (İnsert-Picture-Clipart) komutunu verdiğimizde karşımıza Clipart Galeri penceresi gelir bu pencereden istenilen resim seçildikten sonra Insert düğmesine basılır ve sayfada imlecimizin bulunduğu yere seçtiğimiz şekil çıkar.
Otamatik Şekil Eklemek
Ekle-Resim-Otomatik Şekil(İnsert-Picture-Autoshapes) komutunu verdiğimizde karşımıza bir araç çubuğu gelir. Bu araç çubuğundan istenilen şekil seçildikten sonra mouse imleci + işaretine dönüşür ve sayfada mouse‘un sol düğmesine basarak bu şekli istediğimizi yere yerleştirebiliriz. Böylece sayfamıza otomatik sekilleri eklemiş oluruz. Eklenen otomatik şekilleri biçimlendirmek rengini değiştirmek, gölge vermek için Çizim (Draw) araç çubuğundan faydalanabiliriz.
WordArt Eklemek
Ekle-Resim-Wordart(İnsert-Picture-Wordart) komutunu verdiğimizde karşımıza Wordart Galeri penceresi gelir. Bu pencereden istenilen Wordart seçilerek Tamam düğmesine tıklanır. Bir sonraki ekrana istenilen metin yazılır ve yine Tamam düğmesine tıklanır. Bu şekilde sayfamıza Wordart eklenmiş olur. Wordart‘ları düzenlemek için WordArt araç çubuğundan faydalanılır.
Sayfalara eklenen nesneleri düzenlemek, taşımak, boyutlarını değiştirmek veya silmek için ilk etapda nesneyi aktif hale getirmeliyiz. Bir nesneyi aktif hale getirmek için üzerine bir kez tıklamamız yeterlidir. Nesneyi aktif hale getirdikten sonra “delete” tuşuna basark nesneyi silebiliriz.
Veri Girişlerini Sınırlandırmak
Microsoft Excel bir hücreye girilebilecek verilerin sınırlandırılmasına izin verir. Bu sayede hücrelere yanlış verilerin girilmesi önlenmiş olur. Örneğin personel maaşlarının girildiği bir hücreye belirtilen rakamlar dışında hiçbir bir değer girilemez. Bu sınırlandırmayı yapmak için Veri-Doğrulama menüsünden yaralanırız. Bu komut verildikten sonra ekrana gelen pencereden Ayarlar sekmesinde bulunan İzin Verilen Adlı açılan metin kutusundan hücrede bulunacak verinin türünü belirleriz. Hemen ardından Veri adında yeni bir açılan metin kutusu oluşur. Buradanda nasıl bir karşılaştırma yapacağımızı belirleriz ve aşağıdaki metin kutularına kriterlerimizi gireriz. Tüm bu işlemler yapıldıktan sonra doğrulama özelliğini verdiğimiz hücrelere yanlış veya bizim isteğimiz dışı bir veri girildiğinde Microsoft Excel bizi uyaracak ve girilen veriyi kabul etmeyecektir. Eğer Microsoft Excel’in hata mesajını beğenmiyorsak bunu değiştirmek için Veri-Doğrulama komutunu verdiğimizde gelen pencereden Hata Uyarısı adlı sekmeyi seçeriz. Mesaj penceresinin başlık çubuğunda ve içeriğinde yazacak olan iletiler belirlenir ve tamam düğmesine basarız. Artık hücreye hatalı bir veri girildiğinde Microsoft Excel’in standart hata uyarısı değil bizim kendi belirlediğimiz hata uyarısı ile karşılaşırız.
Eğer istenirse hücre üzerine gelindiğinde Microsoft Excel’in bize bu hücre hakkında bir açıklama vermesini sağlayabiliriz. Veri-Doğrulama komutu verildiğinde gelen pencereden Girdi İletisi adlı sekme seçilerek ilgili yerler doldurulğunda Microsoft Excel bizi hücre üzerine geldiğimizde hücre hakkında bizim belrlediğimiz notu gösterecektir.
Hücreleri Değerlerine Göre Biçimlendirme
Microsoft Excel hücreleri alabilecekleri değerlere göre biçimlendirmemize olanak sağlar. Bir hücreyi içeriğine göre biçimlendirmek için ilgili hücreler seçildikten sonra Biçim-Koşullu Biçimlendirme komutu verilir. Gelen pencerede kriterler belirlendikten sonra Biçim düğmesine tıklayarak bu kriterlere uygun veri girildiğinde hücrenin alacağı biçim belirlenir, eğer 2. bir kriter daha girilmek isteniyorsa Ekle düğmesine basarak bir diğer kritir belirlenir ve bu kriter için farklı bir biçim belirlenir. Microsoft Excel’de bir hücre için en fazla üç adet koşullu biçimlendirme belirtilebilir.
Verileri Sıralama/Fitltreleme
Microsoft Excel’de verilerin daha düzenli olması daha hızlı ve pratik bir şekilde ulaşılabilmesi için sıralama ve filtreleme yöntemleri kullanılır.
Veri-Sırala (Data-Sort) komutu verilerek sıralama penceresine ulaşılır. Bu pencerede sıralamanın hangi sütunlara göre yapılacağı belirlenir. Ardından bu sıralamanın Artan (Asceding) veya Azalanmı (Desceding) olacağı belirtilir ve tamam düğmesine basılır. Ayrıca sırlama yapılırken ilk satırın sıralamaya dahil edilip edilmeyeceğide Başlık Satır Var, Başlık Satır Yok seçeneği işaretlenerek belirlenebilir.
Veri-Süz-Otamatik Süz (Data-Filter-Autofilter) komutunu vererek sayfada bulunan verilerin filtrelenmesi sağlanır. Bu sayede tabloda yanlızca gerekli bilgilerin görüntülenmesi sağlanabilir. Bu komut verildiğinde tablonun başlangıç sütunlarında Aşağıya ok butonları görüntülenir. Aşağı ok butonu tıklandığında filitrelemek istenilenilen bilgi işaretlenir veya Özel (Custom) seçeneği tıklanarak gelen pencere yardımıyla isteğe bağlı aralıklarda filitreleme yapılabilir. Filitreleme işlemi bittiğinde normale dönmek için Veri-Süz-Otomatik Süz (Data-Filter-Autofilter) komutu tekrar verilir.
Grafiklerle Çalışmak
Microsoft Excel’de grafik oluşturmak için ilk etapda grafik için kullanılacak verilerin girilmesi gerekir. Ardından sayfa üzerinde verilerin bulunduğu hücreler seçili hale getirilir ve Ekle-Grafik (Insert-Chart) komutu verilir. Ekrana grafik oluşturmak için graik Sihirbazı (Chart-Wizard) penceresi gelir. Bir pencerede bir başka sonraki aşamaya geçmek veya dönmek için İleri (Next) ve Geri (Back) düğmeleri kullanılır.Grafik oluşturmak için 4 adım gereklidir. 1. Aşamada grafik türü seçilir ve İleri (Next) düğmesine tıklanır. Ekrana 2. Aşama gelir, burada Grafiğin satırlara göremi yoksa sütunlara göremi çizileceği belirlenir ve İleri (Next) düğmesine tıklanır. 3. Aşamada grafiğin çeşitli seçeneklere göre yapılandırılması ve grafiğe son şeklinin verilmesi sağlanır ve İleri (Next) düğmesi tıklanır. Son aşamada ise grafiğin farklı bir sayfaya mı yoksa tablonun bulunduğu sayfaya mı yerleştirileceği belirlenir ve Son (Finish) düğmesi tıklanır.
Böylece grafik Microsoft Excel ortamına yerleştirilmiş olur. Ekrana Grafik işlemlerini düzenlemek ile ilgili butonların bulunduğu Grafik Araç Çubuğu yerleşir. Bu butonlar yardımıyla veya Grafik (Chart) menüsü yardı ile grafik tekrar değiştirilir veya düzenlenir.
NOT: Bir grafik üzerinde tek tıklama yapıldığında grafik boyutları ayarlanabilir, grafik taşınabilir veya kopyalanabilir, grafik silinebilir. Grafiğin düzenlenmesini istediğiniz alanının üzerinde çift tıklama yapılarak ekrana gelen diyalog kutusu yardımıyla grafiğinizi renklendirebilir, yazılarını düzenleyebilirsiniz.
Formüllerle Çalışmak
Microsoft Excel gelişmiş bir elektronik bir hesap tablosudur ve birçok işlemi yapabilmek için içerisinde birçok fonksiyon barındırır.
Microsoft Excel’de herhangi bir hücreye formül girerken kesinlikle = işareti ile başlanmalıdır. Herhangi bir hücreye =5+10 formülünü girersek hücre otamatik olarak 15 değerini alacaktır. Microsoft Excel’in bir işlem yaparken kullandığı işaretletler şunalrdır;
+ Toplama
• Çıkartma
* Çarpma
/ Bölme
^ Üst Alma
% Yüzde Hesaplama
Aşağıda örnek birkaç işlem verilmiştir;
=10+5 sonuç 15 çıkacak
=50-30 sonuç 20 çıkacak
=3*4 sonuç 12 çıkacak
=49/7 sonuç 7 çıkacak
=2^3 sonuç 8 çıkacak
=300*20% sonuç 60 çıkacak
Microsoft Excel’de Çarpma ve Bölme işlemleri her zaman öncelik hakkına sahiptir. Eğer bir formül içerisinde aynı anda hem toplama veya çıkarma hemde çarpma veya bölme işlemleri varsa öncelik hakkı verilmek istenen işlemler parantezler “( ) “ içerisinde yazılmalıdır; Aşağıdaki örneklere dikkat ediniz;
=10+20/2 sonuç 20 çıkacak
=(10+20)/2 sonuç 15 çıkacak
Formüllerde Hücre Adreslerini Kullanmak
Microsoft Excel’de formül hazırlarken hücre isimleri referans olarak kullanılabilir. Aşağıda öğrenci notlarının girildiği bir tablo bulunmaktadır.
A B C D
1 ADI SOYADI 1. SINAV 2. SINAV ORTALAMA
2 UĞUR ŞAHİN 90 80 ?
3 AHMET ÇELİK 60 70 ?
4 AYŞE DEMİRCAN 75 75 ?
Bu tabloda öğrencilerin not ortalamalarını hesaplatmak için D sütununda bulunan hücrelere şöyle bir formül girilmelidir;
D2 hücresi için =(B2+C2)/2
D3 hücresi için =(B3+C3)/2
D4 hücresi için =(B4+C4)/2
Bu formüllere göre D2 hücresinin değeri 85, D3 hücresinin değeri 75 ve D4 hücresinin değeri 65 olacaktır.
Formülleri Otomatik Çoğaltmak
Yukarıdaki örnekte tek tek her öğrencinin not ortalamasını hesaplatmak için not ortalamaları girildi. Eğer öğrenci sayısı yukarıdaki gibi 3 değilde 500 olsaydı bu iş bir işkence olacaktı. Microsoft Excel’in bu tip durumlar içinde önerdiği bir çözüm vardır. Tek tek tüm hücrelere formül girmek yerine sadece ilk hücreye formül girilir. Daha sonra formülün girildiği hücrenin üzerine gelip mouse imlecini hücrenin sağ alt köşesine götürürüz. Mouse imleci siyah bir artı işaretine dönüştükten sonra sol düğme basılı tutularak aşağı doğru çekilir. Bu şekilde istenen hücrelere formülü atamış oluruz. Otomatik formül çoğaltmada ilk formül referans alınır ve her bir alt satırda formül içerisinde geçen hücre adları bir artırılır.
Eğer formül çoğaltmada formül içerisinde bir hücre adının sabit kalması istenirse hücre adı yazılırken $ işaretleri ile beraber yazılır. Örnek olarak aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz.
A B C D E F
1 ÜRÜN ADI ALIŞ FİYATI SATIŞ FİYATI Kar Marjı 10
2 Televizyon 250.000.000 TL. ?
3 Çamaşır Makinası 480.000.000 TL. ?
4 Buzdolabı 460.000.000 TL. ?
Yukarıdaki örnekte satmış olduğumuz ürünlerin bir listesi bulunmaktadır. Kar Marjı adlı bölüme yani F2 hücresine gireceğim rakam oranında satış fiyatları hesaplanmasını istiyorum. Yani tüm ürünlerin fiyatı hesaplanırken F1 hücresi sabit olarak kullanılacak.
=B2*F1% formülü sadece B2 (250.000.000 TL.) yüzde F1’ini (10) hesaplayacak. Aynı zamanda F1’ in formül çoğaltmada sabit kalmasını istediğim için $ işaretleri arasında yazmam gerekecek. C2 hücresine girilecek formül şu olmalıdır;
=B2+(B2*$F$1%)
Farklı Çalışma Sayfalarındaki Verileri Kullanmak
Microsoft Excel’de her çalışma kitabı 3 adet sayfa ile açılır. Bu sayfaları artırabilir veya azaltabiliriz. Yeni bir çalışma sayfası oluşturmak için Ekle-Çalışma Sayfası (Insert-Work Sheet) komutu verilir. Varolan bir sayfayı silmek için Düzen-Sayfayı Sil (Edit-Delete-Sheet) komutu verilir. Aktif sayfanın adını değiştirmek için sayfa adı üzerine çift tıklayabilir veya Biçim-Sayfa-Yeniden Adlandır (Format-Sheet-Rename) komutu verilir.
Farklı bir sayfadan veri alınırken SayfaAdı! Hücre Adı kalıbı kullanılır.
EV SAYFASI
A B
1 ELK 15.000.000 TL
2 SU 8.000.000 TL
3 KİRA 120.000.000 TL
4 TOPLAM ?
İŞ SAYFASI
A B
1 ELK 80.000.000 TL.
2 SU 30.000.000 TL
3 KİRA 600.000.000 TL
4 TOPLAM ?
TOPLAM SAYFASI
A B
1 ELK ?
2 SU ?
3 KİRA ?
4 TOPLAM ?
Yukarıda bir çalışma kitabında bulunan 3 adet farklı sayfa görülmektedir. EV sayfasında ev için yapılan harcamalar, İŞ sayfasında işyeri için yapılan harcamalar ve TOPLAM sayfasında ev ve işyeri için yapılan harcamaların toplamını hesaplayacağımızı varsayalım. Buna göre sayfalara gireceğimiz formüller şu şekilde olmalıdır.
Ev için yapılan toplam harcama miktarını görebilmek için EV sayfasında B4 hücresine şu formülü girmeliyiz;
=B1+B2+B3
yada;
=TOPLA(B1:B3) sonuç 143.000.000 TL. çıkar
İş için yapılan toplam harcama miktarını görebilmek için İŞ sayfasında B4 hücresine şu formülü girmeliyiz;
=B1+B2+B3
yâda;
=TOPLA(B1:B3) sonuç 710.000.000 TL. çıkar
TOPLAM sayfasında ise ev ve işyeri için ödenen meblağları bulmak için gireceğimiz formül şöyle olmalıdır;
B1 hücresi için =EV!B1+İŞ!B1 sonuç 95.000.000 TL. çıkar
B2 hücresi için =EV!B2+İŞ!B2 sonuç 38.000.000 TL çıkar
B3 hücresi için =EV!B3+İŞ!B3 sonuç 720.000.000 TL. çıkar
B4 hücresi için =EV!B4+İŞ!B4 sonuç 853.000.000 TL. çıkar
NOT: Eğer sayfa adı boşluk içeriyorsa formül içerisinde sayfa adı yazılırken tırnak ( ‘ ) içerisinde yazılmalıdır.
Karşılaştırmaları Kullanmak
Microsoft Excel’de bir hücrenin alabileceği değere göre farklı işlemler yaptırmamız mümkündür. Bunu yapabilmemiz karşılaştırma operatörlerinden faydalanırız. Microsoft Excel’de kullanılan karşılaştırma operatörleri şunlardır.
> Büyüktür
>= Büyük eşittir
< Küçüktür
<= Küçük eşittir
= Eşittir
<> Eşit değildir
Microsoft Excel’de karşılaştırma operatörlerini kullanmak için Eğer (If) adında bir fonksiyon bulunmaktadır. Bu formülün kalıbı EĞER(KOŞUL; DOĞRU; YANLIŞ) şeklindedir. Bu fonksiyonda bir koşul belirtilir ve bu koşul doğru çıkması veya yanlış çıkmasına göre bir işlem yapılır.
Öğrenci notlarını girdiğimiz bir tablomuz olsun. Bu tabloda öğrencilerin not ortalamasına göre GEÇTİ veya KALDI yazmasını istiyorsak EĞER ( IF ) fonksiyonunu kullanmalıyız.
A B C D E
1 ADI SOYADI 1. SINAV 2. SINAV ORTALAMA DURUM
2 UĞUR ŞAHİN 90 80 ? ?
3 AHMET ÇELİK 60 70 ? ?
4 AYŞE DEMİRCAN 75 75 ? ?
Bu tabloda ilk önce öğrenci not ortalamalarını hesaplatmak için D sütununda ortalamaları hesaplayan bir formül girmeliyiz. Buna göre;
D2 hücresine =(B2+C2)/2
yada
=ORTALAMA(B2:C2) formülünü girmeliyiz. Bu şekilde
Bu şekilde tüm öğrencilerin not ortalamaları hesaplandıktan sonra, E sütununda geçti kaldı durumlarını hesaplatmak için şu formüller girilmelidir;
E2 hücresine =EĞER(E2>=50;”GEÇTİ”;”KALDI”)
E3 hücresine =EĞER(E3>=50;”GEÇTİ”;”KALDI”)
E4 hücresine =EĞER(E4>=50;”GEÇTİ”;”KALDI”)
Formül içerisinde geçen GEÇTİ ve KALDI metinlerinin tırnak içerisinde yazıldığına dikkat edin. Bir formül içerisinde eğer metin kullanılıyorsa kesinlikle tırnak içerisinde yazılmalıdır.
Bu formülü biraz daha genişletmek istersek yani geçti kaldı değil de öğrenci not ortalaması 85 üzerinde ise TAKDİR, 85–75 arasında ise TEŞEKKÜR, 75–50 arasında ise GEÇTİ, 50’nin altında ise kaldı yazmasını istersek formülümüz şu şekilde olmalıdır.
=EĞER(E2>=85;”TAKDİR”;EĞER(E2>=75;”TEŞEKKÜR”;EĞER( E2>=50;”GEÇTİ”;”KALDI”)))
TOPLA Formülü (SUM)
=TOPLA(Başlangıç Değeri: Bitiş Değeri)
Başlangıç değeri olarak verilen hücreden bitiş değeri olarak verilen hücreye kadar içerisinde rakam bulunduran bütün hücrelerin toplamını hesaplar.
A B C D E F
1 10 5 3 8 7
2 20 10 6 16 14
3 30 15 9 24 21
4 40 20 12 32 28
5 50 25 15 40 35
Yukarıdaki tabloyu ele alırsak;
=TOPLA(A1:A5) formülü A1 ve A5 aralığında bulunan bütün hücrelerin toplamını verir. Yani bu formül =A1+A2+A3+A4+A5 formülüne eşittir.
=TOPLA(A1:B5) formülü A1 ve B5 aralığında bulunan bütün hücrelerin toplamını verir. Yani bu formül =A1+A2+A3+A4+A5+B1+B2+B3+B4+B5 formülüne eşittir.
TOPLA fonksiyonunda Başlangıç Değeri ve Bitiş Değeri arsında iki nokta üst üste ( : ) işareti yerine noktalı virgül ( ; ) işareti kullanırsa eğer sadece belirtilen hücre adresleri işleme tabii tutulur. Örneğin;
=TOPLA(A1;A5) formülü A1 ve A5 hücrelerinin toplamını verir. Yani bu formül =A1+ A5 formülüne eşittir.
=TOPLA(A1;sB5) formülü A1 ve B5 hücrelerin toplamını verir. Yani bu formül =A1 +B5 formülüne eşittir.
ÇARPIM Formülü (PRODUCT)
=ÇARPIM(Başlangıç Değeri: Bitiş Değeri)
TOPLA gibi kullanılır. Aralarındaki fark toplama yerine çarpma yapmasıdır.
MAK Formülü (MAX)
=MAK(Başlangıç Değeri: Bitiş Değeri)
Belirtilen hücreler içerisindeki en yüksek değeri geri döndürür.
MİN Formülü (Min)
=MİN(Başlangıç Değeri: Bitiş Değeri)
Belirtilen hücreler içerisindeki en küçük değeri geri döndürür.
ORTALAMA Değer Formülü (AVERAGE)
=ORTALAMA(Başlangıç Değeri: Bitiş Değeri)
Belirtilen hücreler ortalamasını döndürür.
KAREKÖK Formülü (SQRT)
=KAREKÖK(Değer)
Belirtilen hücrenin karekökünü döndürür. Örneğin;
=KAREKÖK(49) 7 sonucunu verir
YUVARLA Formülü
=YUVARLA(Değer; Ondalık basamak sayısı)
Belirtilen hücre veya değerin ondalık basamak sayısını belirler. Örneğin
=YUVARLA(19.784;2) 19,78 sonucunu verir
=YUVARLA(5,4;0) 5 sonucunu verir
=YUVARLA(5,8;0) 6 sonucunu verir
BUGÜN() Formülü ( DATE() )
=BUGÜN()
Günün tarihini verir
ŞİMDİ() Formülü ( NOW() )
=ŞİMDİ()
Günün tarihini ve saatini verir.
Hatalar
Microsoft Excel’de yaptığımız işlemlerimizde bulunan yanlışlıklara karşın değişik hata mesajları ile karşılaşırız. Bu hatanın anlamını bildiğimiz takdirde düzeltmemiz daha kolay olur.
###### Hatası
Uyguladığınız formül sonucunun hücreye sığmayacak kadar büyük olması durumunda görülür. Sütun genişliğini ayarlayarak sorunu giderebiliriz
#SAYI/O Hatası
Sıfıra bölme hatasıdır. Bölen olarak 0’dan (sıfır) daha farklı bir rakamın girilmesi ile düzeltilebilir.
#AD ? Hatası
Formüldeki girilen metnin tanınmadığı durumda bu hata ile karşılaşırız. Formül adının yanlış yazılması halinde veya formül içerisindeki metnin çift tırnak içinde girilmemesi durumunda gelen bir hata mesajıdır. Formül düzeltiğinde hata giderilir.
#YOK Hatası
Değer bulunamaması durumunda oluşan bir hatadır. Formül içine değişkenler girilmelidir.
#SAYI Hatası
Bir sayı ile ilgili problem oluştuğunda oluşur. Microsoft Excel’de gösterilemeyecek kadar büyük veya küçük sayı üreten formüllerde bu hata ile karşılaşırız.
#DEĞER Hatası
Sayı veya mantıksal fonksiyon girilmesi gereken yere metin girilmesi durumunda oluşur
kaynak: www.gelecekonline.com
Editörün Seçtikleri
POPÜLER MESAJLAR
