ATATÜRK VE TÜRK DİLİ

“ATATÜRK VE TÜRK DİLİ”
METNİNİN ELEŞTİREL OLARAK İNCELENMESİ
İlköğretim Türkçe 7 Ders kitabında yer alan “Atatürk ve Türk Dili” metninin ilköğretim II. Kademe öğrencilerinin düzeyine uygunluğu ve metnin “Türk Dili”nin önemi açısından değerlendirilmesi aşağıdaki makalede yapılmıştır.
“Türk Dili’ni seviniz! Çünkü, Türklerin en az geçmişleri kadar büyük geleceği olacak ve bu gelecek, o geçmişe dayanacaktır.” ( BANARLI, 2001:19)
Dilin yüzyıllar boyu çok değişik tanımları yapılmıştır. Türk Dili uzmanlarımızdan Aksan, dili şöyle tanımlamıştır: “ dil; duygu düşünce ve isteklerin ses anlam yönünden ortak ögeler ve kurallardan yararlanılarak başkalarına aktarılmasını sağlayan, çok yönlü, çok gelişmiş bir dizgedir. (AKSAN, 1998:13)
Dil, konusu anlamı itibariyle çok geniş bir disiplin alanıdır. Öğrencilere bu konunun tamamını anlatmak mümkün değildir. Fakat, burada önemli olan öğrencilere bütün konuları öğretmek değil, onlara konunun önemini kavratabilmektir. Zaten bütün konuları da öğretebilmemiz hem zaman açısından hem de müfredat açısından mümkün değildir. Bunun için dil konusunda seçilen parçalar, öğrencilerin gelişim özelliklerine uydun olmalı, onların anlamlandırabileceği şekilde düzenlenmelidir.
Seçilen metni incelediğimiz zaman, üzerinde durulan ve metne hakim olan kavramlar şunlardır: “ ulusal kültür, ulusal duyguların geliştirilmesi, kültür ve ülkü birliğidir.” İlköğretim II. Kademe öğrencileri zihinsel ve bilişsel yönden henüz yeni soyut düşünme yeteneği kazanmaktadırlar. Bu dönem çocukları kendisine yeni ideal ve düşünce sistemleri geliştirmektedir. ( OKTAYLAR, 2003:34)
Yukarıda belirttiğimiz metnin hakim kavramları öğrencilerin gelişimsel özelliklerine uygun değildir. Metnin başlığında geçen “Atatürk ve Türk Dili” kavramlarını öğrencilere anlatabilmek mümkündür. Atatürk’ün Türk Dili’ne verdiği önemi birkaç sözle açıklamak mümkündür. Öğrenci bunları öğrenmede fazla zorluk çekmez, çünkü öğrenci açısından bu kavramlarla daha yeni karşılaşmamaktadır. Fakat parçada geçen, “ ulusal kültür, ulusal duyguların geliştirilmesi, kültür ve ülkü birliği” kavramları ile öğrenci daha yeni karşılaşmakta ve bunlara anlamlandırmada zorluk çekmektedir. Bir bilginin davranışa dönüştürülebilmesi için öncelikle zihne kodlanması gerektiği düşünülürse, bu kavramların öğrenci zihninde anlamlandırmadan çok kavramların havada kalması muhtemeldir.
“Ulusal kültür” kavramı bugün dahi bütün dünya devletleri tarafından tartışılmaktadır. Ulusal kültürün içerikleri, hangi disiplinlerle ilişkili olduğu ve kültürün ulusallaşmasının ne anlam ifade ettiği halen tartışılmaktadır. Bu kavramın metnin içerisinde sadece bir cümle içerisinde geçtiği görülmekte ve bunun çağdaş uygarlık düzeyine nasıl çıkarılacağı açıkça ifade edilmemiştir. Bu kavramın ders öğretmeni tarafından nasıl açıklanacağı ise bir başka sorundur. Çünkü böylesine tartışmalı bir kavram için öğrencilere verilecek bütün örnekler soyut düşünceleri içereceğinden onlar tarafından anlaşılması zordur. Örneğin, günümüzden önce kurulan devletlerin “ulusal kültür” temelinde kurulduğu görülmekte, oysa günümüzde ise bu kavramın yerine çok uluslu devletler yer almakta ve böylece çok uluslu kültürler temelinde devletler kurulmaktadır. Bunun sancılarını belki de kendi devletimiz dahi çekmektedir. Bu örnekten de anlaşılacağı üzere bir ilköğretim öğrencisinin bu kavramı zihninde anlamlandırması çok zordur.
“Kültür ve Ülkü birliği” kavramı da bugün içerisi tam olarak doldurulmuş bir kavram değildir. Devlet, kültür ve ülkü alanlarında ortak duygulara sahip insanların bir toprak parçası üzerinde ortak yaşaması şeklinde tanımlanmaktadır. Bununla birlikte günümüzde devlet ile ilgili birçok değişik tanım yapılmaktadır. Bu konuda bilim adamları yüzyıllardır değişik çalışmalar yapmışlardır. İlköğretim 7. öğrencilerinin bu kavramı da bilişsel olarak algılamaları zordur. Metinde bu kavramlarla ilgili “ulus” un tanımı yapılmıştır. Ulusu oluşturan temel gerek kültür ve ülkü birliği olarak belirtilmiştir. Her iki kavram da üniversitelerin ilgili bölümleri tarafından yüksek lisans tezi ve doktora çalışmaları olarak incelenmektedir. Durum böyle iken bu kavramların ilköğretim öğrencilerine hangi örneklerle ve nasıl açıklanacağı belli değildir. Çünkü, öğretici tarafından verilen örneklerin tamamı soyut kavramlar içerecek ve bunların beyinde anlamlandırılabilmesi için üst düzey zihinsel süreçler gereklidir.
Günümüzde kültür ve ülkü birliğine en önemli örnek olarak Avrupa Birliği (European Union) vardır. Bu birlik dahi kendi içerisinde parçalanmalara gitmektedir. Üye ülkeler, bütün konularda kendi ulusal çıkarlarını gözetmektedir. Bunun için birliğin hala ortak bir dili, ortak bir kültürü ve kısmen de ortak bir para birimi yoktur. Bu konuyu bir de kendi ülkemize uyarladığımız zaman konun içerisinden hiç çıkılmaz olmaktadır. Türk Anayasası’nda Türkiye Devletini kuran ve içerisinde yaşayan bütün unsurlara Türk Milleti denilmektedir, ifadesi yer almaktadır. Fakat son günlerde yaşanan olaylar ve Türkiye’nin Avrupa Birliği macerası bütün bunların yeniden tartışılmasına sebep olmuştur. Yukarıda açıkladığımız kavramlar ve verilen örneklerin anlaşılması için üst düzey zihinsel süreçler gerekmektedir. Ki bugün bütün bilim adamları bu konuda yazılar yazmakta, tartışma programlarında değerlendirilmektedir. Bütün bunlardan dolayı bu kavramların ilköğretim II. Kademe öğrencileri tarafından anlaşılması mümkün değildir.
Konu geniş bir alandır, onu sadece bir boyutu ile ele almak yanlış olacaktır. Hem de konunun sadece bir boyutu ile değerlendirilmesi yanlış bilgilere neden olacak ve konunun önemi anlaşılmayacaktır. Bu konu, ilköğretim öğrencilerine mutlaka verilmelidir. Ancak bu kitabımızda da yer aldığı gibi sadece bir parçayla değil birkaç metinle birlikte verilmesi gereklidir. Kitabımızda da yer aldığı gibi konu, sadece bir metinle öğrencilere verilmeye kalkılırsa metinde bir anlam bütünlüğü olmayacaktır. Her paragrafta dilin bir özelliğine değinilmeye çalışılacak, bu da düşüncelerin yeterince anlaşılmadan bir diğerine geçilmesine neden olacaktır. Bu konuda Milli Eğitim Bakanlığı’nın yeteri özveri göstermesi gerekli ve Türkçe ders kitaplarına öğrencilerin bilişsel ve zihinsel gelişimlerine uygun metinler koyması gereklidir.
Son alarak metinde Türk Dili’nin önemi öğrencilere aktarılmaya çalışılmış fakat bu konuda öğrencilerin bilişsel ve zihinsel olarak kavramlar seçilmemiştir. Bu da konun öneminin öğrenciler tarafından tam olarak anlamasına ve konuya gereken önemi vermelerine engel olmuştur. Başta da vurguladığımız gibi dil, bir millet için yaşamsal öneme sahiptir. Ve her Türk insanın bu bilince sahip olması gereklidir. Ancak bu sadece birkaç kavramları bu konun vahametini açıklamak mümkün değildir. Bu konuda gerekli olan çalışmalar okul öncesi dönemde başlatılmalı ve devam eden öğretim hayatında üzerinde durulmalıdır. Bu konuda en önemli görevler ders öğretmenlerine düşmektedir. Alan farkı gözetmeden bütün alan öğretmenleri bu konuda öğrencilerine gereken eğitimi vermelidir.
Makaleme ünlü bir filozofun dil hakkında söylediği şu anlamlı sözlerle bitirmek istiyorum:
Konfüçyüs’e sordular:
– Bir memleketi yönetmeye çağrılsaydınız yapacağınız ilk iş ne olurdu?
Büyük filozof şöyle cevap verdi:
– Hiç şüphesiz, dili gözden geçirmekle işe başlardım.
Ve dinleyenlerin hayret dolu bakışları karşısında sözlerine devam etti:
– Dil kusurlu olursa, sözcükler düşünceyi iyi anlatamaz. Düşünce iyi anlatılmazsa, yapılması gereken şeyler doğru yapılmaz. Ödevler gereği gibi yapılmazsa, töre ve kültür bozulur. Töre ve kültür bozulursa, adalet yanlış yola sapar. Adalet yoldan çıkarsa, şaşkınlık içine düşen halk, ne yapacağını, işin nereye varacağını bilmez.
İşte bunun içindir ki, hiçbir şey DİL kadar önemli değildir.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1- AKSAN, Doğan, (1998), Her Yönüyle Dil, Türk dil kurumu Yayınları, Ankara
2- AKSOY, Ö. Asım, (1964), Dil Üzerine Düşünceler, Düzeltmeler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
3- BANARLI, N. Sami, (2001), Türkçe’nin Sırları, Kubbealtı Neşriyatı Yayınları, İstanbul
4- OKTAYLAR, Cem, (2004), Eğitim bilimleri Gelişim Öğrenme, Yargı Yayınları, Ankara
5- www.meb.gov.tr
 
Kaynak: Bu içerik internet kaynaklarından yararlanırak sitemize eklenmiştir.